Jak założyć grupę producencką?

Wraz z nowym PROW 2014-2020 wzrosły szanse na zdobycie dodatkowych pieniędzy przez grupy producenckie. Wsparcie w postaci dodatkowych 100 tys. euro rocznie okazuje się na tyle atrakcyjne, że wielu rolników decyduje się na założenie grupy. Od 1 września 2017 roku uznaniem grupy producenckiej zajmuje się Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ona również wypłaca pieniądze z działania 9 „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów”. (Wcześniej, od grudnia 2015 roku do końca sierpnia 2017 roku, uznaniem zajmowała się Agencja Rynku Rolnego). 

Co najmniej pięciu rolników

Grupa producentów powstaje w kilku etapach. Pierwszym krokiem jest zebranie co najmniej pięciu rolników, którzy wytwarzają ten sam produkt, np.: zboże, tuczniki czy buraki cukrowe. (W przypadku liści tytoniu potrzebnych jest aż 50 producentów). Minimalna liczba osób oraz minimalna roczna wielkość produkcji jest potwierdzona rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 

Najtrudniejsze może okazać się znalezienie chętnych rolników, którzy utworzą grupę. Najpierw muszą się oni porozumieć, czy naprawdę chcą prowadzić wspólną działalność i dążyć do poprawy pozycji rynkowej. Tylko wtedy mogą myśleć o zakładaniu grupy i określaniu kierunków jej rozwoju, prowadzeniu wspólnych inwestycji. Jeśli grupa zawiązuje się tylko po to, aby dostać dofinansowanie, to w dłuższej perspektywie nie utrzyma się na rynku. Celem grupy powinien być finalny efekt i możliwość współpracy między producentami, wsparcia wspólnych inwestycji i zdobywania nowych odbiorców. Grupy są też remedium na rozdrobnienie agrarne, gdyż przeciętna wielkość gospodarstwa w Polsce to nieco ponad 10 ha.

Warto dążyć do uznania

Kolejnym krokiem jest rejestracja grupy w Krajowym Rejestrze Sądowym. W chwili wpisu nabywa ona osobowość prawną i jeśli chce uniknąć wielu formalności związanych z jej uznaniem oraz kontroli z ARiMR, może zakończyć rejestrację. Jeśli jednak zdecyduje się na uznanie w ARiMR, po to by uzyskać profity oraz dofinansowanie, powinna sporządzić wniosek oraz plan biznesowy, który obejmuje 5-letni okres działania. Dopiero wtedy, w odpowiednim terminie wyznaczonym przez Agencję, może złożyć wniosek o płatności w ramach PROW 2014-2020.

Którą formę prawną wybrać? 

Żeby zarejestrować grupę w KRS, rolnicy muszą wybrać dla grupy formę prawną. Grupa producentów rolnych może działać jako spółdzielnia, spółka z o.o., stowarzyszenie lub zrzeszenie. Decyzja ta w przyszłości zadecyduje o rozwoju grupy, bo każdy wybór niesie ze sobą prawne konsekwencje. Gdy już decyzja zostanie podjęta, grupa zaczyna podlegać przepisom: Kodeksu spółek handlowych (spółka z o.o.), Prawa spółdzielczego (spółdzielnia), Prawa o stowarzyszeniach lub Ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach (zrzeszenie). W akcie założycielskim trzeba uwzględnić zapisy z danej ustawy. 

Dodatkowo, jeśli chcemy dostać wsparcie, trzeba uwzględnić zapisy ustawy o grupach producentów rolnych, czyli o celach, dla których została powołana, minimalnej sprzedaży, zasadach przyjmowania do grupy nowych członków itp. Najlepiej skonsultować to z prawnikiem i poradzić się go, jak sporządzić akt założycielski, gwarantujący dobre funkcjonowanie grupy. Dzięki temu będzie można uniknąć błędów formalnych, a tym samym wezwania do uzupełnienia braków. Poza tym prawnik udzieli kompleksowej porady odnośnie funkcjonowania grupy, np. spółki, obowiązków wspólników, zarządu, ryzyk w prowadzeniu spraw, a nawet w kwestiach podatkowych. Nie powinno się korzystać z gotowych wzorów umów spółki czy statutu, ponieważ można wpisać rzeczy, które potem będą blokować działalność. 

Spółka czy spółdzielnia? 

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ze względu na swój porządek prawny, jest korzystna dla udziałowców, którzy będą chcieli inwestować. Gdy grupa chce inwestować w infrastrukturę, musi sięgnąć po kredyt, a zabezpieczeniem często są gospodarstwa. Poręczanie własnym majątkiem w spółdzielni to ryzyko. Gdy 10 początkowych członków spółdzielni zastawi swoje gospodarstwa, a grupa się rozrośnie, to następnych 20 członków może pozbawić ich władzy. I co wtedy? A gospodarstwa są zastawione. A w spółce liczą się udziały, a nie to, kto głośniej krzyczy. Wtedy udziałowcy mają pewne bezpieczeństwo realizacji planów, które zaczęli. Natomiast w działaniu PROW 2014-2020 preferowane są spółdzielnie, za które można otrzymać dodatkowe punkty, potrzebne do złożenia wniosku o dofinansowanie. 

Rejestracja grupy

Gdy grupa uzyska wpis do KRS, może na tym zakończyć. Jeśli chce działać jako biznes, może już to robić i korzystać z prawie wszystkich przywilejów (oprócz dofinansowania). Jeżeli jednak zdecyduje się na skorzystanie z dofinansowania, to w każdym roku działalności może dostać do 100 tys. euro. Te środki może przeznaczyć na wspólne inwestycje, zakup środków produkcji, bieżącą działalność administracyjną i inne wydatki, związane z funkcjonowaniem i rozwojem grupy. Tutaj cel jest dowolny, nie ma żadnych uwarunkowań prawnych. Warunkiem skorzystania z dofinansowania jest zdobycie uznania w ARiMR.

Aby grupa została wpisana do rejestru ARiMR, konieczne jest złożenie stosu dokumentów. Akt założycielski, plan biznesowy, wniosek o uznanie, oświadczenia każdego członka grupy o prowadzeniu działalności rolniczej i o corocznych przychodach, produkcji i sprzedaży 80% produktów w grupie. Akt założycielski to statut lub umowa spółki, która ustala zasady działania, przyjmowania nowych członków, występowania z grupy, zbywania akcji, sankcje wobec członków za niedokonanie nałożonych obowiązków oraz cele zgodne z ustawą o grupach producentów rolnych. 

Wniosek o uznanie, już z numerem KRS, składa się u dyrektora OT ARiMR. Agencja prowadzi kontrole. Pierwsza z nich następuje przed wydaniem decyzji o rejestracji grupy, potem co dwa lata. O kolejności przysługiwania pomocy finansowej decydują punkty. 

Do grupy dołącza się na co najmniej trzy lata, po tym czasie można wystąpić z niej. Informacja o zamiarze wystąpienia z grupy powinna być złożona na piśmie, co najmniej 12 miesięcy przed końcem danego roku działalności grupy.

Jeden za wszystkich

Od lojalności jednego rolnika może zależeć istnienie całej grupy. Nowością w ustawie o grupach producentów rolnych z dnia 11.09.17 r. jest konieczność złożenia oświadczenia o sprzedaży do grupy co najmniej 80% produktów wyprodukowanych w swoich gospodarstwach. Pozostałe 20% udziałowiec może sprzedać poza grupę lub wykorzystać do własnych celów. Gdy jeden z członków nie spełni tego wymogu, grupa zostanie wykreślona z rejestru. 

Małgorzata Malicka Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj