KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie

WYSZUKIWARKA

Ekspert radzi: jak powinno się planować płodozmian?

Opublikowano 26.10.2018 r.
Właściwy płodozmian jest praktycznie obowiązkiem przy uprawach ekologicznych, a w każdym innym gospodarstwie jest także wskazany. Dzięki prawidłowemu zmianowaniu możemy poprawić strukturę gleby, sukcesywnie wykorzystywać jej zasoby i... ograniczyć występowanie szkodników.

To wszystko powoduje, że dzięki płodozmianowi możemy zmniejszyć ilość stosowanych nawozów (ze względu na to, że następujące po sobie uprawy wykorzystują składniki odżywcze z róznych warstw gleby) i zmniejszyć ilość używanych środków ochrony roślin (gdyż właściwy płodozmian powoduje, że zmieniają się rośliny - żywiciele, więc szkodniki w uprawie nie rozwijają się te same szkodniki przez wiele lat.


Rolnicy często jednak wybierają uprawę w monokulturze, która ma ogromne zalety: przede wszystkim na główny plon wybierana jest taka roślina, na którą zapewniony jest zbyt i oznacza to opłacalność uprawy.

Jednak każdy kolejny rok monokultury powoduje wyjaławianie tej samej warstwy gleby. Szkodniki mają gdzie przezimować i następnego roku ich pojawy są przy sprzyjających warunkach atmosferycznych liczebniejsze niż w roku poprzednim.


Chcąc ograniczyć koszty uprawy i ochrony roślin warto powrócić do prawidłowego zmianowania.

Płodozmian to system zagospodarowania ziemi uprawnej, oparty na zaplanowanym z góry na wiele lat następstwie roślin po sobie, na wyznaczonym do tego celu obszarze podzielonym na pola, który powinien być dostosowany do warunków rolniczo-ekonomicznych gospodarstwa.

Właściwe następstwo roślin, przy poprawnej agrotechnice stabilizuje plony roślin uprawnych i pozytywnie wpływa na: 

  • biologiczną aktywność gleby
  • zawartość substancji organicznej w glebie
  • własności fizyczne gleby (głównie jej strukturę i zdolność do wiązania wody)
  • właściwe ukształtowanie się łanu roślin uprawnych sprzyjające regulacji zachwaszczenia i dobrej ich zdrowotności
  • poziom zawartości składników pokarmowych

To wystarczająco dużo zalet, by wprowadzić płodozmian w naszym gospodarstwie.

Prawidłowo prowadzony płodozmian zwykle powoduje zwiększenie udziału w glebie pożytecznych organizmów - przede wszystkim bakterii glebowych. Aktywność biologiczna gleby jest sprzymierzeńcem rolnika, a jej pozytywny wpływ ujawnia się głównie w postaci: 

  • antagonistycznej działalności grzybów i mikroorganizmów glebowych w stosunku do patogenów roślinnych (innymi słowy pożyteczne organizmy glebowe pomagają zwalczać patogeny)
  • mikrobiologicznego wiązania wolnego azotu z powietrza do form przyswajalnych dla roślin
  • uruchamiania składników pokarmowych w wyniku rozkładu substancji organicznej pochodzącej z nawozów naturalnych lub z resztek roślinnych pozostających w glebie po sprzęcie roślin (powstają składniki próchnicy glebowej tzw. kwasy humusowe)
  • strukturotwórczego wpływu mikroorganizmów glebowych na tworzenie agregatów glebowych.

Zmianowanie to takie następstwo roślin, które uwzględnia wymagania agrotechniczne roślin, warunki przyrodnicze gospodarstwa oraz jest gospodarczo uzasadnione.

Takie następstwo roślin jak - przykładowo: żyto, pszenica jara , pszenica ozima, jęczmień jary, buraki cukrowe... zmianowaniem nie jest, gdyż ani punktu widzenia przyrodniczego ani agrotechnicznego, ani gospodarczego nie ma ono uzasadnienia. Jest to po prostu zupełnie przypadkowe, nieracjonalne następstwo roślin które nie pozwoli uprawianym roślinom wykorzystać w pełni możliwości gleby. 


Aby ułożyć prawidłowe zmianowanie, konieczna jest znajomość wymagań poszczególnych roślin oraz jakość stanowisk jakie pozostawiają po sobie. Zmianowania nie trzeba od razu wprowadzać w całym gospodarstwie, można je sprawdzić na fragmencie pola, ale tu musi być przestrzegana ustalona kolejność roślin. 

 

Jak prawidłowo ułożyć płodozmian?

Układając właściwy płodozmian, optymalny dla warunków naszego gospodarstwa, powinniśmy wziąć pod uwagę wiele czynników. Są to:

  1. Wybór głównego kierunku produkcji. Kierunek produkcji winien być dostosowany do miejscowych warunków i ekonomicznie uzasadniony.
     
  2. Możliwości produkcyjne gospodarstwa. Warto zestawić wszystkie dane dotyczące warunków przyrodniczych i ekonomicznych. Do warunków przyrodniczych zaliczymy: ustalenie przydatności rolniczej gleb, struktury użytków rolnych i przeciętnych warunków pogody, zaś warunki ekonomiczne to między innymi: możliwości zatrudnienia potrzebnych pracowników, stan budynków oraz posiadanych środków produkcji. Konieczna jest również analiza dotychczasowych wyników produkcji.
     
  3. Ustalenie obsady inwentarza i struktury stada poszczególnych gatunków zwierząt i co za tym idzie...
     
  4. Obliczenie ilości pasz niezbędnych w naszym gospodarstwie do wyżywienia zwierząt w poszczególnych okresach żywieniowych. Bilans powinien uwzględniać pasze, które produkowane będą we własnym gospodarstwie, ale także pasze, które zakupimy dla utrzymywanych w gospodarstwie zwierząt.
     
  5. Ustalenie sposobu prowadzenia gospodarki obornikowej i nawożenia organicznego. Wiemy doskonale, że nawozy organiczne, przy utrzymywaniu zwierząt gospodarskich, są dostępne i tanie, a przy tym są doskonałym źródłem różnorodnych składników potrzebnych w glebie. Jednak wykorzystujemy je coraz mniej chętnie.
     
  6. Dobór roślin i ustalenie struktury obsiewów. Musimy przygotować bilans ekonomiczny: obliczyć niezbędną powierzchnię uprawy roślin towarowych, pastewnych oraz ewentualnie będących surowcem dla własnego przemysłu. Należy też uwzględnić ilość pasz możliwych do pozyskania z łąk i pastwisk (TUZ) w gospodarstwie.

 

Trzeba także wyliczyć ilość pól płodozmianowych i ich powierzchnię. 


Na liczbę pól może też wpływać liczba gatunków roślin, które zamierza się umieścić w płodozmianie. Nie jest to jednak czynnik zasadniczy, gdyż na jednym polu płodozmianowym można umieszczać dwie czy nawet więcej roślin. Stosuje się to w przypadkach, gdy nie zachodzi konieczność przeznaczenia całego obszaru pola płodozmianowego pod uprawę danej rośliny. Jeśli np. zapotrzebowanie na owies jest nieduże, umieszcza się go na odpowiedniej części pola z jęczmieniem jary. Rośliny zajmujące jedno pole płodozmianowe powinny należeć do tego samego elementu zmianowania.

 

A o zmianowaniu krok po kroku oraz jakimi konkretnie roślinami zmianować, przeczytacie już wkrótce. Obserwujcie nasz portal. 

 

 

 

 

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO