KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Wygodne legowisko to... zdrowa krowa i dobre mleko

Opublikowano 12.12.2020 r.
Od bydła mlecznego oczekujemy przede wszystkim mleka i to doskonałej jakości. Jednak to, jak dobre będzie mleko zależy przede wszystkim od hodowców. Aby krowa dawała dobre mleko musi się czuć bezpiecznie i... komfortowo. Zwłaszcza na własnym legowisku.

Okazuje się więc, że poza dobrą paszą i smaczną wodą krowie mlecznej do szczęścia potrzebne jest także wygodne legowisko. A to dlatego, że krowa większość dnia spędza... leżąc. Krowy leżą 12 do 14 godzin dziennie!

Dlatego też niezależnie od systemu: alkierzowego oraz bardzo popularnego głównie w nowym budownictwie wolnostanowiskowego, każda krowa bezwzględnie powinna mieć samodzielne stanowisko z elastycznym legowiskiem, które przeznaczone jest do wypoczynku. 

Jak informują eksperci, zwierzęta bardzo dużo czasu spędzają odpoczywając w pozycji leżącej w ciągu doby, dlatego szczególnie w oborach krów mlecznych legowisko powinno być wygodne oraz odpowiednio zadbane. Komfort leżenia skutkuje dobrym stanem zdrowia oraz czystością w stadzie. Krowa powinna mieć takie stanowisko, na którym może przebywać dowolnie długo, bez obawy o urazy i otarcia. Każda krowa powinna mieć swój własny boks, w badaniach naukowych wykazano bowiem, że w oborach wolnostanowiskowych stosunek ilościowy zwierząt do boksów powinien wynosić 1:1, bo w przeciwnym razie zostaje ograniczony dostęp do leżenia. Krowa musi mieć możliwość położenia się, gdy tylko tego chce. 

Ale legowisko legowisku nierówne...

Aby krowa mogła komfortowo wypoczywać ważny jest rozmiar legowiska, grubość warstwy podłoża (twardość), głębokość, wilgotność, czystość... i wiele innych czynników. 

Leżenie jest niezwykle ważne, bo krowy leżąc odpoczywają i przeżuwają. Przeżuwanie ułatwia trawienie, szczególnie pasz zawierających dużo włókna. Krowy przeżuwają na dobę średnio od 8 do 9 godzin - najchętniej leżąc. Jeśli leżą krócej niż 12-14 godzin na dobę - najprawdopodobniej legowisko jest niewygodne.

Podczas leżenia racice odpoczywają i suszą się w naturalny sposób - sprzyja to zdrowiu kończyn w stadzie. Jeśli legowisko jest niewygodne i krowa musi stać, to taki wymuszony czas stania dodatkowo obciąża kończyny, a oprócz tego wydłuża ich kontakt z obornikiem i gnojowicą, prowadząc do rozmiękczenia rogu racicowego, co może prowadzić do większej liczby chorób. 
Okazuje się, że krowy produkują mleko... leżąc. Gdy leżą, wzrasta krążenie krwi w wymieniu nawet o 30%, co sprzyja wydajności mlecznej. Aby wyprodukować 1 litr mleka, przez gruczoł mlekowy musi przepłynąć od 450 do 500 litrów krwi. 
Specjaliści wskazują jednak na brak przyjętych norm, który powoduje, że krowy stoją zamiast leżeć i odpoczywać. W tym przypadku przepływ krwi przez gruczoł mlekowy jest o 2 litry/min mniejszy, (krowy stojące – 3 l/min, krowy leżące – 5 l/min), co w konsekwencji skutkuje dużym zróżnicowaniem produkcyjnym w stadzie - i w żaden sposób nie opłaca się to hodowcy.

Jak rozpoznać, że wszystko jest w porządku?

Czy możemy rozpoznać, że krowy w stadzie czują się dobrze? - okazuje się, że tak. Dobry hodowca już po wejściu do obory powinien zauważyć, że dzieje się coś niepokojącego lub - wręcz przeciwnie - wszystko jest w porządku. Jak więc powinno wyglądać zdrowe, komfortowo czujące się stado?

Wszystko jest w porządku, gdy:
    • ponad 80% krów w stadzie leży,
    • ponad 80% leżących krów w stadzie przeżuwa,
    • ponad 80% krów w stadzie, które stoją, pobiera pasze,
    • mniej niż 20% krów, które stoją, przeżuwa.

Pamiętajmy też, że bez dobrej paszy, doskonałej wody, opieki i dostępu do światła nie ma co liczyć na dobre mleko. Zwierzęta potrafią się ,,odwdzięczyć'' za to, że się o nie dba większą produkcją. W stresie nawet my, ludzie, jesteśmy nieefektywni.

Legowisko dobre czyli jakie?

Ogromny wpływ na wydajność mają dobrze zaprojektowane stanowiska, o odpowiednich długościach i szerokościach z uwzględnieniem obserwacji zwierząt podczas wstawania i kładzenia się. Wstawanie i kładzenie się wymagają wolnej, niczym nie ograniczonej przestrzeni w kierunku pionowym, do przodu i na boki. Podczas leżenia krowa musi mieć możliwość wykonywania ruchu do przodu oraz podnoszenia i opuszczania głowy. Do oszacowania wielkości stanowiska niezbędna jest znajomość wymiarów ciała krów w pierwszej laktacji oraz wieloródek. Przeciętna krowa o poniższych wymiarach:
    •     wysokość w krzyżu > 152 cm,
    •     całkowita długość ciała (od nosa do nasady ogona) > 259 cm,
    •      szerokość zadu w guzach kulszowych > 63 cm
wymaga stanowiska o wymiarach ok. 260 cm x 132 cm oraz dodatkowo ok. 50 cm wolnej przestrzeni z przodu stanowiska podczas wstawania. Legowisko powinno być wytyczone na podstawie odległości od nasady ogona do dogłowowej części stawu nadgarstkowego krowy leżącej. Ze względu na praktyczne trudności uzyskania tego pomiaru, do określenia długości stanowiska korzysta się ze wzoru:
    •     2,0 x wysokość w krzyżu w cm, w przypadku gdy stanowisko ograniczone jest ścianą;
    • 1,8 x wysokość w krzyżu w cm, w przypadku gdy stanowisko jest otwarte.
 Szerokość stanowiska powinna być szersza od wynikającej odległości pomiędzy zewnętrzną częścią stawu skokowego, a przeciwlegle znajdującym się uwypukleniem brzucha krowy w pozycji leżącej. Ta komfortowa szerokość stanowiska powinna umożliwić zmianę pozycji zwierzęcia. Do określenia szerokości dobrze zastosować wzór:
   

2 x szerokość krowy w guzach biodrowych w cm.

Przegroda karkowa, która ogranicza krowie głębokość wejścia na stanowisko powinna być zamocowana na wysokości, jaką określa wzór: 0,83 x wysokość krowy w krzyżu oraz położona od krawędzi stanowiska przy wykorzystaniu wzoru: 1,2 x wysokość krowy w krzyżu (1,2 x 152 cm = 182 cm – tam powinna znaleźć się przegroda karkowa).

Przy kładzeniu się, kiedy nadgarstki swobodnie opadają na podłogę z wysokości od 20 do 30 cm bardzo ważna jest nawierzchnia legowiska. Za komfortowe nawierzchnie legowiskowe uważa się nawierzchnie wykonane z:
    •     materiału organicznego, takiego jak słoma ,wióry, trociny, suchy nawóz;
    • materiału nieorganicznego: piasek, cement, materace i guma.

W Kanadzie przeprowadzono badania mające stwierdzić, jaki rodzaj podłoża do leżenia preferują krowy. W tym celu zwierzętom na 30 godzin przed wycieleniem pozwolono wybrać spośród trzech rodzajów materiałów na legowiska - do wyboru były maty gumowe, piasek oaz beton. Każdy z materiałów pokryty był 15-centymetrową warstwą słomy. Wszystkie krowy przed zbliżającym się porodem zdecydowanie częściej wybierały podłoże z piasku (60%) lub z betonu (35%). Najmniejszym powodzeniem cieszyły się maty gumowe – wybrało je tylko 5% zwierząt.

Pamiętajmy więc, że jeśli chcemy hodować zwierzęta musimy nie tylko od nich wymagać, ale zadbać o to, by w oborze, na swoim stanowisku czuły się - dosłownie - jak w domu. W dobrych warunkach zwierzęta nie tylko będą żyły dłużej, ale także będą bardziej wydajne.

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO