Staropolskie przyprawy, które warto stosować w kuchni

O kuchni staropolskiej mówi się, że była skarbnicą aromatycznych potraw, które dodawały jedzeniu aromatu i smaku. Czas, aby je przypomnieć.

Anyż - to popularna przyprawa korzenna, którą charakteryzuje słodkawy i wyrafinowany smak. Suche owoce wiecznie zielonego drzewa zwanego Badian Właściwy z aromatycznymi nasionami wykazują wiele właściwości leczniczych, kosmetycznych i kulinarnych.

Aktualnie kojarzymy tę przyprawę z okresem Świąt Bożego Narodzenia, jednak ze względu na jej właściwości warto używać jej przez cały rok. Anyżem można doprawiać dania mięsne, warzywne, a także desery. Szczyptą zmielonego anyżu doprawimy też kawę i herbatę. Warto łączyć anyż gwiaździsty z cynamonem, koprem włoskim, goździkami i pieprzem. Anyż łagodzi wzdęcia, gazy i niestrawność. Działa wiatropędnie i rozkurczowo, a także pobudza apetyt.

Arcydzięgiel litwor to roślina z gatunku selerowatych, która zwana jest także angeliką, dzikim selerem czy anielskim zielem. Do celów kulinarnych wykorzystywane są korzenie, szypułki, nasiona, łodygi, liście i pędy. Nasyca dania wyjątkowym, lekko gorzkawym, ale przyjemnym aromatem. Liście i korzenie warto dodawać do zup, sosów, mięs czy sałatek. Z młodych łodyg arcydzięgla można przygotować pyszną konfiturę do domowych deserów.

Arcydzięgiel litwor działa uspokajająco, antyseptycznie i rozkurczowo. Zwiększa wydzielanie potu, śliny i soków trawiennych. Jego korzeń to znane w medycynie ludowej antidotum na bóle brzucha, dolegliwości jelit, zatrucia pokarmowe czy brak apetytu.

Bluszczyk kurdybanek - dziś traktujemy go jako chwast. To roślina płożąca zwana także obłożnikiem lub bluszczykiem ziemnym z maleńkimi liśćmi i kwiatami w kolorze fioletowym, niebieskim lub czerwonym. Jest to miododajna roślina lecznicza oraz surowiec zielarski. W staropolskiej kuchni był stosowany jako przyprawa.

Tę aromatyczną roślinę warto stosować do aromatyzowania zup, ziemniaków, sałatek, twarożków czy past. Jest cennym źródłem garbników, soli mineralnych czy substancji odżywczych.

Bluszczyk kurdybanek korzystnie oddziałuje na układ krwionośny, układ pokarmowy czy układ oddechowy. Reguluje przemianę materii i trawienie, eliminuje niestrawność, usuwa toksyny z organizmu czy dobrze wpływa na pracę wątroby. Łagodzi stres, wzmacnia układ odpornościowy czy zmniejsza uporczywy kaszel. To roślina o wielu zastosowaniach kosmetycznych. Napar z niej przygotowany można używać do przemywania skóry, ze względu na właściwości przeciwzapalne i naprawcze. Koi trądzik, oparzenia czy swędzenie, a także działa ściągająco.

Chmiel - zielone koszyczki chmielu z pewnością przywodzą nam na myśl piwo. Niewiele osób jednak zdaje sobie sprawę z faktu, że roślina ta ma także mnóstwo innych zastosowań. Chmiel to roślina pnąca z rodziny konopiowatych. Do celów kulinarnych wykorzystuje się nie tylko szyszki, ale również młode pędy chmielu. Smak mają zbliżony do szparagów. A młode pędy chmielu można dodać do jajecznicy czy sałatki. Wzbogaca smak potraw, dodaje im gorzkiego aromatu. Szyszkami chmielu można przyprawiać zupy, sery czy sałatki. Ułatwia trawienie, działa moczopędnie, antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie.

Chrzan to popularna przyprawa w postaci korzenia, którą stosujemy do kiszenia ogórków. Jest to gorzkie zioło o właściwościach leczniczych. Wyróżnia się drażniącym, ostrym i intensywnym zapachem, który może powodować łzawienie. Warto wzbogacać nim tłuste potrawy oraz mięsa, ryby, wędliny, sery czy potrawy z jajek. Zawiera mnóstwo witaminy C, działa antyseptycznie, moczopędnie, pobudza wydzielanie soków żołądkowych. Wykazuje właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze.

Czarnuszka - to przyprawa o ostrym, cierpkim, korzennym smaku. Jest świetną alternatywą dla pieprzu czy ostrych przypraw. Doskonale nadaje się do przyprawiania pieczywa, tłustych mięs, serów, przetworów, sałatek, kiszonej kapusty czy ogórków konserwowych.

Czarnuszka eliminuje pasożyty, działa antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie. Usuwa toksyny z organizmu, obniża poziom cukru we krwi.

Cząber - wykorzystywany jest od wieków do przyprawiania potraw w Europie. Przyprawę tę cechuje wyraźny, aromatyczny i pikantny smak. Podobno jest afrodyzjakiem. Cząber dodaje wyrazistości potrawom o łagodnym smaku.

Można go stosować do zapiekanek, dań z jajecznicą czy grochem, fasolą i soczewicą. Warto nim wzbogacić smak farszy, zup, gulaszu. Dobrze smakuje również w daniach z kapustą, grzybami czy tłustym mięsem oraz jako dodatek do sosów.

Estragon - aromatyczne zioło, zwane także dragankiem, które jest chętnie używane w kuchni i naturalnej medycynie.

Można przyprawiać dania zarówno świeżym, jak i suszonym estragonem. Świetnie pasuje do potraw z różnego rodzaju mięsami, a także sosów, potraw z jajek, sałatek czy zup.

Estragon poprawia apetyt oraz wykazuje właściwości przeciwbakteryjne. Zioło to jest cennym źródłem olejków eterycznych, fitosteroli, flawonoidów, karotenu, minerałów, garbników oraz witamin A i C.

Gorczyca to chyba najstarsza przyprawa, którą w stosowano już w starożytnych Chinach czy Grecji. Jest to roślina pochodząca z gatunku kapustowatych. Znajduje zastosowanie jako surowiec zielarski, w medycynie naturalnej i w kuchni. Działa przeczyszczająco, pobudza trawienie. W kuchni najczęściej gorczycę stosuje się z pieprzem, estragonem i kolendrą. Doskonale sprawdza się do przyprawiania mięs, sosów, serów, przetworów, potraw z jaj i różnorodnych marynat.

Hyzop zwany jest także józefkiem. Zarówno świeże, jak i suszone liście hyzopu charakteryzuje gorzki i korzenny zapach oraz przyjemny aromat. Jest surowcem zielarskim stosowanym w medycynie ludowej, przemyśle perfumeryjnym.

Doskonale sprawdza się także jako przyprawa kuchenna, wzbogaca dania warzywne, mięsne czy sałatki. Warto dodawać go również do domowych likierów.

Jałowiec znany jest jako słowiańska przyprawa. Nadaje potrawom leśnego aromatu, ma słodko-gorzko-palący smak. Warto stosować owoce jałowca do przyprawiania bigosu, pieczeni z mięsa, potraw jarzynowych czy marynat.

Ciekawostką jest, że z powodzeniem można dodać kilka owoców do napojów alkoholowych, bo nadaje im wyjątkowego smaku. Polecany jest do dań tłustych, a także sosów, kiełbasy, drobiu. Owoce jałowca idealnie pasują z zielem angielskim, majerankiem czy oregano.

Kminek - najbardziej znany jest od wieków z polepszania trawienia potraw z grochu, fasoli czy kapusty. Sprawdza się jako przyprawa kuchenna do pieczywa, zup czy mięs.

Jest naturalnym antidotum na niestrawność, wzdęcia czy brak apetytu. Warto dodawać go dopiero na końcu gotowania.

Lubczyk wyśmienicie aromatyzuje rosół, wszelkiego rodzaju zupy, farsze, mięsa, dania z soczewicy, kapusty i szpinaku czy sałatki.

To przyprawa o silnym, korzennym zapachu i ostrym smaku.

Majeranek jest surowcem zielarskim i przyprawą kuchenną.

W związku z tym, że poprawia trawienie, warto używać go do dań ciężkostrawnych oraz tłustych mięs. Majerankiem można przyprawiać kiełbasy, dania z grochu, fasoli i kapusty, żurek czy baraninę oraz gęsinę. Warto stosować go w połączeniu z tymiankiem, rozmarynem czy szałwią.

Mirt od wieków jest rośliną przyprawową. Fioletowe owoce wyróżnia korzenny i słodki smak.

Można nimi doprawiać desery, likiery czy mięsa. Przyprawą są także ostro-gorzkie liście mirtu. Warto wzbogacać nimi smak sałatek, gulaszu, farszu, dziczyzny oraz drobiu.

Pokrzywa - dawniej w kuchni polskiej stanowiła częstą przyprawę do ziemniaków, warzyw oraz kaszy. 

Ruta - charakteryzuje się intensywnym korzennym zapachem oraz gorzkim, korzennym i pikantnym smakiem. Do celów kuchennych wykorzystać można świeże i suszone liście. Jest świetną przyprawą do domowych przetworów oraz sałatek, sera, farszy, zup i sosów. Warto użyć jej także do aromatyzowania potraw z jajek, kapusty, ryb, gulaszu czy duszonych mięs. Należy ja stosować oszczędnie, bo charakteryzuje ją silny smak i zapach.

Szałwia - najczęściej stosujemy ją do higieny jamy ustnej. Warto także używać jej do celów kulinarnych. Ma ostry smak, ale ułatwia trawienie szczególnie tłustych potraw. Z powodzeniem można ją stosować do przyprawiania gęsi, kaczki, wieprzowiny, drobiu, ryb, kiełbas, chleba, grochu, fasoli czy zup. Dania wzbogacone szałwią zyskują wyjątkowy smak.

Wawrzyn - suszone i bardzo aromatyczne liście znane są jako liście laurowe i już od wieków wykorzystuje się je w sztuce kulinarnej.

Nadadzą wyjątkowego aromatu mięsom, bigosowi, gulaszowi czy różnego rodzaju zupom. Ich gorzki i aromatyczny smak sprawia, że przyprawa ta jest popularna na całym świecie.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj