Stokłosy - problem w zbożach ozimych

Ze względu na ich botaniczne pokrewieństwo ze zbożami stają się wyjątkowo konkurencyjne dla rośliny uprawnej. Ich cykle życiowe są dopasowane do cykli życiowych zbóż, co powoduje, że kiełkują i rozwijają się w tym samym czasie, stanowiąc silną konkurencję o wodę, światło, składniki mineralne oraz przestrzeń do życia.

Najczęściej spotykanymi chwastami w uprawie zbóż ozimych są: miotła zbożowa i wyczyniec polny, rzadziej wiechliny. Uproszczenia uprawowe i uprawy bezorkowe spowodowały pojawienie się w oziminach również stokłos. Stokłosy spotykane są często jako rośliny ruderalne (zasiedlające podłoża zmienione przez człowieka, szczególnie środowiska miejskie, np.: budynki i ich sąsiedztwa, drogi i przydroża, tereny kolejowe, parkingi i place, porty, wysypiska odpadów, hałdy i tereny przemysłowe; często są to rośliny lubiące gleby bogate w sole mineralne i związki azotowe; zwykle dominują na przekształconym terenie przez kilka lat, stopniowo tracąc swoją pozycję na korzyść roślin typowych dla danego ekosystemu), coraz częściej pojawiają się również w uprawach zbóż ozimych i rzepaku ozimego. Mają niskie wymagania glebowe. Są to jednoroczne lub wieloletnie trawy wiechlinowate dobrze przystosowane do stanowisk suchych. 

W Polsce występuje około 50 gatunków stokłos, a w zbożach ozimych mogą się pojawić: stokłosa dachowa, stokłosa bezostna, stokłosa miękka, stokłosa płonna, stokłosa polna oraz stokłosa żytnia. Stokłosy rozmnażają się z nasion, których zdolność kiełkowania w glebie sięga 1-2 lat (np. stokłosa płonna). Nasiona ich kiełkują od wiosny do jesieni, w niskich temperaturach z głębokości 0-7 cm (max 13 cm). Jedna roślina wytwarza od 200 do 1600 nasion. Choć rzadko występują w zbożach, mogą powodować znaczne straty w plonach. Ich szkodliwość dla zbóż jest duża – 24 szt./m2 stokłosy dachowej może obniżyć plon o 10%, zaś 10-15 szt./m2 stokłosy płonnej – to strata nawet 24% plonu. 

Dodatkowo ich obecność sprzyja przedwczesnemu i silnemu wyleganiu zbóż. Uciążliwość stokłos jest tym większa, że są one zwalczane tylko przez nieliczne substancje aktywne. Wiosenny termin zwalczania chwastów jednoliściennych w zbożach ozimych pozwala na dostosowanie ochrony herbicydowej do faktycznej sytuacji na polu, poprzez możliwość precyzyjnego oszacowania ich nasilenia na plantacji. Dzięki temu możemy dobrać odpowiedni herbicyd, optymalny termin jego stosowania oraz odpowiednią dawkę.

Przykładowe substancje aktywne herbicydów do wiosennego zwalczania stokłos oraz pozostałych chwastów jednoliściennych w zbożach ozimych.