Pająki w ogrodzie i sadzie – przyjaciele czy wrogowie?
W Polsce od setek lat powtarzane jest stare przysłowie – „Szczęśliwy dom, gdzie pająki są”. Czy jednak pająki w ogrodzie także przynoszą nam pożytek? Absolutnie tak! Dlaczego? Ponieważ gdy w naszych uprawach wzrasta liczba szkodników. Najlepszym sposobem na ich zwalczanie i w ogóle zapobieganie ich inwazjom, są metody ekologiczne. Czyste i nieszkodliwe dla środowiska jest posiadanie w ogrodzie i na plantacjach roślin uprawnych gatunków, które z natury zwalczają szkodniki. Wśród nich są ptaki owadożerne, ropuchy, biedronki, drapieżne chrząszcze biegaczowate, osy składające jaja na larwach szkodników owadzich itp. Niewątpliwie do grupy tej można też zaliczyć pająki ogrodowe. Tylko czy wszystkie?
Jakie gatunki pająków można spotkać w naszych ogrodach?
Pająków na świecie istnieje ponad 40 tys. gatunków. Tylko połowa z nich przędzie sieci i jedynie nieliczne są groźnie jadowite. Wśród nich można spotkać nawet gatunki ślepe, które żyją i polują w jaskiniach, czy podziemnych norach. Fauna pajęcza Polski nie jest jednak aż tak bardzo ekstremalna. Pająki w ogrodzie oraz w innych uprawach, sadach, cieplarniach stanowią wśród nich bogatą faunę dzikich zwierząt. Spotkamy tu: tygrzyka paskowanego, krzyżaka łąkowego i ogrodowego, kolczaka zbrojnego, bagnika nadobnego, strojnisia nadobnego, poskocza krasnego.
Jakie szkodniki upraw zwalczają pająki?
Ich ofiarami padają głównie takie szkodniki naszych upraw jak mszyce, mrówki, motyle i ćmy, muchówki i błonkówki. Żerują one na roślinach, w tym również ich larwy. Przy okazji złapią i zjedzą również uciążliwe dla nas i naszych zwierząt komary, kleszcze, czy muchy.
Jak pożyteczne pająki ogrodowe rozpoznać i jak zwalczają szkodniki w uprawach?
Przede wszystkim pamiętajmy, że pająki to nie owady. Aczkolwiek podobnie jak i one, także należą do stawonogów. Mają jednak ciało zbudowane tylko z dwóch odcinków: głowotułowia i odwłoku. Owady mają natomiast oddzielnie wyróżniona głowę. Pająki mają ponadto aż cztery pary nóg, a owady tylko trzy pary. Pająki przędą też sieci, w które łapią ofiary, którymi się żywią. Choć niektóre gatunki polują też bez użycia pajęczyn. Wśród zdobyczy pająków jest bardzo dużo szkodników owadzich roślin uprawnych. To właśnie dlatego ci ośmionożni drapieżcy są dla nas tak bardzo pożyteczni. Z tego powodu nie powinniśmy ich niszczyć w ogrodzie, sadzie, czy na polu. Samice pająków są większe niż samce. Gatunki robiące sieci, przędą je również większe niż ich płeć przeciwna. Rozmnażające się osobniki muszą nałapać bardzo dużo owadów, by zaspokoić głód swój i żarłocznego potomstwa. Powinno więc zależeć nam na obecności wielu głodnych pająków w swoich uprawach. Często można znaleźć ich pajęczyny np. rozciągnięte pomiędzy palikami pomidorów i fasoli. Są w warzywnikach, w ogrodach kwiatowych, czy w krzakach porzeczek oraz na drzewach w sadach. Samica pająka prawie zawsze czeka na zdobycz w środku sieci, w pobliżu stabilimentum.
W jaki jeszcze sposób pająki ogrodowe niszczą szkodniki? To drapieżniki i dla zdobycia pokarmu mogą używać różnych sposobów. Większość oczywiście przędzie wspomniane sieci. Niektóre ich gatunki polują na różne szkodniki owadzie. Po prostu skaczą na swe ofiary (pająki skakany, jak np. strojniś nadobny i poskocz krasny). Mogą wystrzeliwać na nie specjalną, lepką substancję obezwładniająco-paraliżującą. Pamiętajmy też, że te groźnie wyglądające małe stawonogi w Polsce nie stanowią dla nas praktycznie zagrożenia. Nie występują u nas pająki jadowite. Ich ugryzienie może wywołać ewentualnie jedynie swędzące niewielkie opuchnięcie, które raptem się samo zagoi.
Co sprzyja pająkom w ogrodzie?
Bez względu na to, jakie pająki żyją w naszym ogrodzie, dajmy im trochę miłości. Odgrywają bowiem ważną rolę w utrzymaniu zrównoważonego ekosystemu w uprawach. Warto więc czerpać korzyści z ich obecności. Pomożemy im poprzez np.: nieużywanie chemicznych oprysków środkami ochrony roślin. Zamiast tego stosujmy metody ekologiczne. Nie zabijajmy i nie usuwajmy pająków z roślin i z altanek, pozostawmy w spokoju ich pajęczyny. Jesienią zaś nie zgrabiajmy opadłych liści i zróbmy to dopiero wiosną. Na zimę pająki będą miały się gdzie ukryć.
