KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Magnez decyduje o plonach

Opublikowano 31.05.2019 r.
Magnez należy do pierwiastków o szczególnym znaczeniu dla buraków, rzepaku, ziemniaków czy zbóż, spośród których największe jego ilości pobiera owies. Liczne badania naukowe wskazują, że właściwe nawożenie magnezem zwiększa pobieranie azotu przez rośliny uprawne, ma pozytywny wpływ na transport i gromadzenie się fosforu w nasionach, a także zapewnia równomierne dojrzewanie roślin zbożowych. 

Jeżeli sezon wegetacyjny charakteryzuje się obfitymi opadami wiosną, magnez najczęściej ulega przemieszczeniu (wypłukaniu) do głębszych warstw profilu glebowego. W efekcie obserwuje się niedobór tego składnika dla roślin, który widoczny jest bardzo często po intensywnych opadach, oraz na glebach lekkich o małej zawartości próchnicy. Niejednokrotnie gleby lekkie dodatkowo charakteryzują się – obok małej żyzności – kwaśnym odczynem. Ograniczenia w pobraniu magnezu na glebach o pH poniżej 6,5 redukują w znacznym stopniu plonowanie roślin. 

Magnez przyswajany jest przez rośliny już od momentu kiełkowania do końca okresu wegetacji. Właściwe jego pobranie uzależnione jest od zasobności gleby w przyswajalne dla roślin jego formy, jak również od obecności w glebie zarówno wapnia, jak i potasu.

Jak pokazują doświadczenia naukowe, nawet jeżeli rośliny nie zdradzają widocznych objawów niedoboru magnezu, to i tak widoczna jest wysoka efektywność nawożenia tym składnikiem. Przy bardzo dużych niedoborach tego składnika w glebie pierwsze objawy pojawiają się na liściach starszych, a później widoczne są także na młodszych. U roślin jednoliściennych z objawami niedoboru magnezu zaobserwować można charakterystyczne marmurkowate plamy na liściach, zwłaszcza w obrębie nerwów, często określane w literaturze jako tzw. pasiastość liści; liście zbóż z kolei stają się prążkowane i bardziej chlorotyczne; u roślin dwuliściennych charakterystyczne są widoczne na liściach plamy przybierające barwę pomarańczową i dlatego często objawy te określane są jako tygrysowatość liści.

Na liściach ziemniaków z niedoborem magnezu pojawiają się czarne plamy, następnie ograniczony zostaje proces zawiązywania bulw pod krzakiem. Z uwagi na duże podobieństwo często bywają mylone z objawami zarazy lub alternariozy. W rzepaku pojawiają się na starszych liściach przebarwienia koloru żółtego lub czerwonopurpurowe, podczas gdy łodyga nadal pozostaje zielona. Roślinami wskaźnikowymi, które objawy niedoboru magnezu wskazują już przy niewielkim jego wyczerpaniu z gleby są zboża.

Najlepszym wskaźnikiem oceny zasobności gleby w przyswajalny magnez jest jej analiza chemiczna oraz sprawdzenie wyników próbek z liczbami granicznymi, które różnią się w zależności od jej kategorii agronomicznej. Pamiętać należy, że im cięższa gleba, tym wyższe są liczby graniczne przy tej samej klasie zawartości przyswajalne- go magnezu.

Inną metodą – często praktykowaną przez rolników – pozwalającą szybko ocenić skalę braku magnezu w gospodarstwie, jest ocena wizualna objawów widocznych na roślinach. Jest to metoda nieinwazyjna, jednak wymagająca od rolnika dużego doświadczenia w rozpoznawaniu objawów niedoboru różnych składników pokarmowych u roślin. 

Jeśli rośliny są jasnozielone, a u 15-40% widoczna jest na liściach dolnych paciorkowatość – wówczas mamy do czynienia ze słabym niedoborem magnezu. Jeśli żółknie i zamiera 40-75% roślin – wówczas niedobór oceniamy jako silny. Natomiast bardzo silny niedobór magnezu charakteryzuje się zamieraniem większości roślin i silnym zżółknięciem plantacji. W przypadku zdiagnozowania silnego i bardzo silnego niedoboru magnezu wykluczone jest stosowanie magnezu dolistnie z uwagi na jego niską efektywność. Na glebach o niskim poziomie pH i dających silne objawy niedoboru magnezu, po zbiorach należy koniecznie wysiać nawozy z magnezem – dolomit. Jeżeli nie możemy wykonać wapnowania gleby dolomitem, warto zastosować wiosną kizeryt (25% MgO i 20% S (50% SO3 ), który jest skuteczny niezależnie od pH gleby i można go stosować na wszystkich rodzajach gleb.

Jak pokazuje praktyka, często otrzymujemy wyniki wskazujące na niską zasobność w przyswajalny magnez gleb, które nie wymagają wapnowania. Należy wówczas zastosować magnez w postaci siarczanu magnezu lub nawozów wieloskładnikowych. Zaleca się wtedy 120-160 kg Mg/ha na glebach bardzo lekkich i lekkich; na glebach ciężkich 80-120 kg Mg/ha na okres 2-3 lat zależnie od gatunków uprawianych roślin i intensywności opadów. Regularne stosowanie nawozów wapniowo-magnezowych i magnezowych jest o tyle istotne, że magnez bardzo łatwo ulega wymywaniu z gleby.

Dolistne stosowanie roztworu siarczanu magnezu można wykonać na plantacjach, gdzie widoczne objawy niedoboru magnezu obserwujemy na 15-40% roślin. Szybkie zastosowanie nawożenia dolistnego w takim przypadku poprawi odżywienie roślin i zapobiegnie spadkowi plonu.

Dobrym i jednocześnie tanim źródłem sukcesywnie uwalnianego magnezu są nawozy naturalne. Z zastosowanej dawki 30 ton obornika w pierwszym roku rośliny pobierają około 23 kg/ha magnezu, natomiast z 30 m3 gnojowicy około 13 kg/ha magnezu.


Ocena zasobności gleb mineralnych w przyswajalny magnez w mg Mg na kg gleby

Klasa zawartości

Kategoria agronomiczna gleby

 

bardzo lekkie

lekkie

średnie

ciężkie

bardzo niska

do 10

do 20

do 30

do 40

niska

11-20

21-30

31-50

41-60

średnia

21-40

31-50

51-70

61-100

wysoka

41-60

51-70

71-90

101-140

bardzo wysoka

od 61

od 71

od 91

od 141

 

 

 
Piotr Boryczka
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO