Kiszonki z traw i roślin bobowatych

Uyskanie dobrej kiszonki zależy od: składu runi, fazy wegetacji w dniu zbioru, rozdrobnienia i czystości surowca oraz prawidłowego owinięcia lub okrycia zakiszanego materiału. Im więcej składników pokarmowych krowy pobiorą wraz z paszą objętościową, tym mniej będzie można im podawać pasz treściwych.

Trudny wybór

Rośliny bobowate należą do pasz wysokobiałkowych, są również cennym źródłem wapnia, fosforu, magnezu, witamin z grupy B i karotenu. Spośród tej grupy roślin najczęściej uprawia się lucernę siewną i koniczynę czerwoną. Wymagania glebowe koniczyny są mniejsze niż lucerny, jest ona bardziej odporna na zakwaszenie środowiska, wymaga wyższych opadów, ma mniejsze potrzeby cieplne i lepiej znosi ostre zimy. Koniczyna uprawiana w siewie czystym przerzedza się po 3 latach, a lucernę można uprawiać nawet do 5 lat. Rośliny te korzystnie oddziałują na strukturę gleby, pozostawiają dobre stanowisko dla roślin następczych. 

Zielonki z lucerny i koniczyny trudno się kiszą, ze względu na wysoką pojemność buforową i niską zawartość cukrów łatwo rozpuszczalnych. Dobrej jakości kiszonkę można uzyskać z traw - kostrzewy łąkowej czy życicy, ze względu na dużą ilość łatwo rozpuszczalnych cukrów, a mniejszą białka. Zaniedbania przy kiszeniu zawsze owocują niższą wartością pokarmową kiszonek, a niekiedy również gorszą ich jakością. 

Skład botaniczny runi jest określany przy wysiewie mieszanek, jednak nieprawidłowe nawożenie powoduje wyparcie wartościowych roślin łąkowych. Na skład runi dobrze wpływa zastosowanie przefermentowanego obornika bydlęcego jesienią, który dostarcza roślinom potrzebnych składników pokarmowych. 

Dominująca uzależnia

Optymalnym terminem koszenia roślin bobowatych drobnonasiennych jest pełnia pączkowania, a traw - faza kłoszenia. Mieszanki kosimy w fazie, w jakiej znajduje się roślina dominująca. W wyniku opóźnienia zbioru pogorszeniu ulega skład chemiczny zielonki, a także jej strawność. Za optymalną zawartość suchej masy dla roślin motylkowatych i traw uznaje się 30-40%. Jeżeli jest ona niższa, następuje duży wyciek soku kiszonkarskiego oraz tworzy się amoniak, który podwyższa pH zakiszanej masy. Wzrost zawartości suchej masy oznacza mniejszy stosunek cukru do pojemności buforowej, który jest konieczny do uzyskania kiszonki dobrej jakości.

Koszenie należy wykonać w godzinach popołudniowych, gdyż wtedy w roślinach występuje największa koncentracja składników pokarmowych. Zaleca się prowadzić je na wysokości 5-8 cm, co pozwoli na prawidłowy odrost runi po zbiorze. Szczególnie wrażliwa na niskie cięcie jest lucerna. W dobrych warunkach pogodowych wystarczą 2 zabiegi przetrząsania, jest to szczególnie ważne dla roślin motylkowatych, gdyż ich listki szybko wysychają i stają się łamliwe.

Dobrze przechować

Zielonkę z traw i bobowatych można przechowywać w silosach, pryzmach, belach i rękawach. 

W silosie i pryzmie ważne jest dobre ubicie zakiszanego materiału, zapewniające niską porowatość i warunki beztlenowe, niezbędne do prawidłowej fermentacji. Napełnianie silosu powinno się przeprowadzić w jak najkrótszym czasie. Każdorazowo, jeżeli proces napełniania zostanie przerwany, silos musi zostać szczelnie okryty, a folia dociśnięta. Po uformowaniu pryzmy należy ją starannie okryć ze wszystkich stron, aby wyeliminować dostęp powietrza i zabezpieczyć przed dostępem wody opadowej. 

Zakiszanie w balotach gwarantuje uzyskanie kiszonki o znacznie lepszych właściwościach niż otrzymanej w wyniku tradycyjnych metod, a także ochronę przez cały okres składowania. Przy produkcji kiszonki w belach ważne jest odpowiednie uformowanie wałka, gdyż pozwala to na prawidłowe uformowanie bel, a w okresie skarmiania łatwiejsze ich rozwijanie. Powinny one być jak najbardziej zbite, a po zwinięciu szybko owinięte folią, co zapobiegnie ich nadmiernemu wysychaniu. Baloty układamy jeden na drugim, na płaskim boku, w miejscu suchym, oczyszczonym z ostrych przedmiotów. Niewskazane jest ich przechowywanie pod drzewami. 

Dobrze sporządzona pasza pozwala osiągnąć wysokie wydajności, dlatego też warto zwrócić uwagę na prawidłowe przygotowanie kiszonek.

Teresa Soszka Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj