Jakie rośliny na kwaśne gleby?

W Polsce udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych przekracza średnio 50% powierzchni użytków rolnych, są jednak obszary, gdzie udział gleb kwaśnych przekracza 80% powierzchni.

Kwasowość gleby wpływa niekorzystnie na rozwój roślin, zmniejszając tym samym plony.

Odczyn pH gleby określa się pobierając próbki do badania w czasie okresie wczesnej wiosennym lub pożniwnym i jesiennym. Można to zrobić w każdej stacji chemiczno-rolniczej i badanie gleb użytków rolnych na zawartość makroelementów (pH, Mg, P, K) - kosztuje obecnie 13,12 zł za jedną próbkę. jest to więc cena, na którą każdy rolnik może - i powinien - sobie pozwolić.

Jak informuje Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych w grupie badanych profili jest bardzo duży i przekracza obecnie 60% wszystkich profili. Fakt ten wynika z przyczyn naturalnych (głównie skład mineralogiczny skały macierzystej) oraz wieloletnich zaniedbań w zakresie wapnowania gleb.

Tymczasem jako przedział optymalny dla procesów biologicznych, związanych z metabolizmem większości gatunków roślin i mikroorganizmów glebowych przyjmuje się wartości pH od 5,5 do 7,2, mierzone w 1M KCl. Przy wartościach pH poniżej 4,5 w roztworze glebowym pojawiają się rozpuszczalne formy glinu, uszkadzające włośniki korzeni upośledzające pobieranie wody i składników. W warunkach zbyt niskiego pH zmniejsza się pobranie składników nawozowych przez rośliny, które w wyniku wymywania przedostają się do wód gruntowych (azot) lub uwsteczniają (fosfor).

Gleby można podzielić względem odczynu pH na:

• bardzo silnie kwaśne - do 3,5

• bardzo kwaśne - 3,5 - 4,5

• kwaśne - 4,6 - 5,5

• lekko kwaśne - 5,5 - 6,5

• obojętne - 6,5 - 7,2

• zasadowe - powyżej 7,2

Zboża i rzepaki

Zboża nie przepadają kwaśną glebą. Zakresy pH tolerowane przez określone gatunki to:

• pszenica 5,5–7,5,

• jęczmień jary 6,5–7,5,

• kukurydza 5,5–7,

• rzepak 6,5–7,5.

Jest jednakt zboże, które zawsze jest siane na ,,najsłabszym'' zagonie w gospodarstwie i... zazwyczaj daje niezłe plony, nawet bez względu na pogodę. To, oczywiście żyto.

Żyto w porównaniu do jęczmienia, pszenicy oraz pszenżyta odznacza się wyższą tolerancją na niski odczyn pH gleby, a dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że ma silniejszy system korzeniowy - dlatego jest w stanie pobrać substancje pokarmowe z głębszych warstw profilu glebowego. Jednak nawet żyto nie lubi bardzo kwaśnych gleb. W słabszych warunkach glebowych powinno się siać zboża gęściej niż na lepszych glebach. Jest to spowodowane gorszym rozkrzewieniem roślin rosnących na glebach o mniejszej zasobności w składniki pokarmowe i wodę.

Firmy nasienne zaczęły także przygotowywać odmiany umożliwiające wysiew zbóż na glebach kwaśnych. Jeśli zastanawiamy się nad wysiewem zbóż - warto o takie odmiany pytać doradców nasiennych.

Niestety, rzepak jest rośliną bardzo wrażliwą na niski odczyn pH gleby i wykazuje dużą wrażliwość na pojawienie się w roztworze glebowym toksycznych jonów glinu. Dlatego, jeśli planujemy wysiać rzepak na kwaśną glebę warto najpierw zrobić jej wapnowanie.

Warzywa

Na glebach kwaśnych większość warzyw źle plonuje, a ich wzrost i rozwój jest słabszy. Na dodatek kwaśna gleba często sprzyja występowaniu trudnych do zwalczania chorób. Na przykład w uprawie warzyw kapustnych kwaśne gleby sprzyjają występowaniu kiły kapusty, a w uprawie marchwi utrudnione będą wschody i zbiór, a korzenie marchwi będą niekształtne. Większość warzyw najlepiej rozwija się na glebach o pH w granicach 6.0-6.8, czyli na glebach o odczynie od lekko kwaśnego do obojętnego.

Jest jednak kilka warzyw tolerujących glebę od odczynu pH 5,0 do 5,5. Są to:

ziemniaki - pH 5,0 do 6,0

pomidory - pH 5,5 do 6,5

koper ogrodowy - pH 5,5 do 6,5

brokuł - pH 5,5 do 6,5.

Lista nie jest więc długa i widać, że nasz ogród warzywny na ziemiach kwaśnych będzie raczej ubogi.

Owoce

Jest kilka krzewów owocowych, które dobrze czują się na glebach kwaśnych. Są to:

• borówka amerykańska

• borówka brusznic

• borówka czernica czyli jagoda

• żurawina wielkoowocowa.

W przypadku roślin kwasolubnych nawet pielęgnacja przebiega nieco inaczej niż przy tradycyjnej uprawie. Przede wszystkim nie powinno się stosować nawozów organicznych i mineralnych, które podwyższają odczyn gleby. Natomiast wykorzystuje się nawozy zakwaszające (np. siarczan amonu).

Rośliny ozdobne

Kwaśne podłoże preferują przeważnie rośliny leśne. Aby mogły dobrze rosnąć wymagane jest także odpowiednie zacienienie oraz duża wilgoć gleby bogatej w próchnicę. Gleby mocno kwaśne o pH 4,5-5,5, lubią rośliny z rodziny wrzosowatych czyli wrzosy, wrzośce, różaneczniki i azalie, a także brukentalia ostrolistna, modrzewnica pospolita, golteria pełzająca, kalmie: wąskolistna i szerokolistna oraz hortensje.

Lista roślin, które lubią lub w ostateczności tolerują gleby kwaśne nie jest długa. Dlatego też doradcy i eksperci zalecają poprawienie odczynu pH gleby poprzez wapnowanie, jako najlepszy sposób na poprawę gleby i realny wzrost plonów.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj