KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Słoma: sprzedać czy zagospodarować?

Opublikowano 22.07.2019 r.
Zaorać czy sprzedać? - coraz więcej rolników zastanawia się, co zrobić z pozostającą po żniwach słomą. Przy niskiej opłacalności produkcji zbóż sprzedaż słomy wydaje się łatwym zarobkiem poprawiającym rentowność gospodarstwa. Z drugiej strony jednak słoma to cenny materiał organiczny dla gleby.

Dlaczego warto zaorać słomę?

Słoma to doskonały nawóz, naturalny, dostępny, o wysokiej zawartości mikro i makroelementów. Zrozumieliśmy to stosunkowo niedawno, a przez wiele lat rolnicy oddawali słomę praktycznie za bezcen. Dawniej była także palona - w ten sposób najłatwiej było usunąć jej nadmiar.

Dziś świadomość rolników co do właściwości słomy rośnie. Rolnicy wiedzą, że stanowi ona nie tylko cenne źródło substancji odżywczych, nie tylko w formie mikro i makro składników pokarmowych. To również źródło materii organicznej. Często jedyne źródło, które w przypadku produkcji zwierzęcej dba o glebę. Słoma staje się pożądana i ceniona przez rolników.

To, co jest jednym z najważniejszych komponentów gleby to materia organiczna. Dostarczana w postaci słomy gwarantuje lepszą gospodarkę wodną, szczególnie istotną w czasach suszy. Materia organiczna to również doskonałe środowisko do rozwoju mikroorganizmów glebowych. Wspiera ona też procesy glebotwórcze oraz podnosi ogólną żyzność gleb rolniczych.

Jest tym bardziej cenna, że coraz mniej chętnie rolnicy sięgają po nawozy naturalne. Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę, że przy produkcji zbóż ,,wyciągamy'' z gleby około pół tony materii organicznej z hektara. Najlepiej ten ubytek uzupełniłby obornik, gdyż przy założeniu, że na hektar dajemy 10 ton obornika - nawóz ten wprowadzi w glebę około 700 kilogramów materii organicznej. Ale gdy coraz mniej chętnie korzystamy z obornika - dobrze jest wykorzystać słomę.

W agrotechnice najważniejszym elementem jest nie oranie gleby, a mieszanie wierzchniej warstwy gleby z masą organiczną. Masa organiczna żeby się rozkładała, musi mieć dostęp do tlenu i dostateczną ilość bakterii tlenowych, aby mógł następować proces denitryfikacji i tworzenia substancji organicznej tak ważnej w procesie uprawy i produkcji. Mikroorganizmy (mikroflora) rozkładają proste związki węglowodanowe do hemicelulozy i białka. Po rozłożeniu tych związków wzrasta w pozostałym materiale udział ligniny i celulozy. W kolejnym etapie celuloza rozkładana jest przez bakterie, zaś lignina przez grzyby. Na przebieg i szybkość rozkładu substancji organicznej wpływają warunki środowiskowe (rodzaj gleby, jej aktywność biochemiczna i właściwości fizyczne, odczyn, zawartość składników pokarmowych, przebieg pogody) oraz skład chemiczny substancji organicznej, a także agrotechnika.

Jak informuje Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych, łatwo dostępny w słomie węgiel stymuluje rozwój mikroorganizmów, które do budowy swojego ciała wykorzystują nie tylko azot zawarty w substancji organicznej, ale również azot glebowy lub azot dostarczany w nawozach mineralnych. Proces ten prowadzi do okresowego blokowania – zatrzymywania azotu (po obumarciu i rozkładzie bakterii azot staje się dostępny dla roślin).

 

Jak wynika z wyliczeń przygotowanych przez PZPRZ z jednego hektara pszenicy otrzymujemy przeciętnie około 4,5 tony słomy. Ta ilość słomy może do gleby wprowadzić około 30 kilogramów azotu, ponad 11 kilogramów związków fosforu, 55 kg tlenku potasu, ponad 17 kilogramów tlenku wapnia i około 4 kilogramów tlenku magnezu.

Słoma może być podstawowym nawozem organicznym w gospodarstwach bez inwentarza. Jej plon wynosi od 4 do 7 t/ha. Ze średnią dawką słomy 5 t/ha dostarcza się do gleby następujące ilości mikroelementów:

  • MgO – 6-10 kg
  • CaO – 11 – 20 kg
  • S – 6-9 kg
  • B – około 25 g
  • Cu – około 15 g
  • Mn – około 150 g
  • Mo – około 2 g
  • Zn – około 200 g
  • Co – około 0,5 g

A może sprzedać?

Ceny słomy nie są wysokie. W przypadku, gdy ceny ziarna w skupie są niskie, sprzedaż słomy wydaje się łatwym sposobem na powiększenie dochodu od około 150 do 150 złotych z hektara. Warto jednak zastanowić się czy rzeczywiście taka sprzedaż jest opłacalna. Aby to zrobić warto usiąść z ołówkiem w ręku i sprawdzić, ile zapłacilibyśmy za nawóz organiczny i dostępne mikro i makroelementy, które trafiają do naszej gleby przez rozkład słomy.

Dr Kościelniak w publikacji „Jak zwiększyć żyzność gleby” posługując się zawartością składników pokarmowych w słomie i ceną 1 kg czystego składnika w nawozach mineralnych obliczył wartość składników pokarmowych w 1 tonie słomy pszennej. Jego zdaniem łączna wartość składników pokarmowych w 1 tonie słomy wynosi 86,72 zł, (w cenach z 2014 roku) natomiast średnia cena rynkowa 1 tony słomy (także w 2014 roku) kształtowała się w granicach 40-44 zł.

Słoma zbożowa, jako nawóz organiczny ma również wady:

  • niewłaściwie pocięta i źle przykryta powoduje nadmierne rozluźnienie gleby, co doprowadza do przerwania podsiąkania wody gruntowej i nadmiernego przesuszenia,
  • w miejscach, w których jest jej nadmiar w glebie wschody rzepaku i zbóż są niepełne, a ich dalszy rozwój ulega zakłóceniu;
  • nierozłożona słoma jest żywicielem sprawców chorób grzybowych zbóż;
  • powstające w trakcie jej rozkładu związki fenolowe są trujące dla siewek zbóż.

Literatura:

Kościelniak W. 2015. Jak zwiększyć żyzność gleby? Wyd. OODR w Łosiowie:ss.19.
Pietr S. J. Racjonalne zagospodarowanie resztek pożniwnych czyli jak wykorzystać mikroorganizmy glebowe w Budowa materii organicznej w oparciu o innowacyjne metody agrotechniczne - zalecenia dla praktyki rolniczej, Konary 2016, str. 7-18
Szymańczak T. Dlaczego nie powinno się sprzedawać i spalać słomy w Echo zachodniopomorskiej wsi nr 8/2018 str. 14-15nych właściwości superabsorbentów w Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich Nr 3/IV/2012, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, s. 59–68

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO