Ziemniaczane ABC - wszystko, co musisz wiedzieć!

Żółte czy białe?

Kiedyś rozróżnialiśmy przede wszystkim dwa rodzaje ziemniaków. Na Mazowszu i w centrum najchętniej uprawiane były ziemniaki o miąższu żółtym i to one osiągały lepsze ceny i były chętniej uprawiane. Z kolei we wschodniej Polsce i na Podlasiu najchętniej sadzono ziemniaki o miąższu białym, które do dziś są tam bardziej popularne.

Badania naukowe dowodzą, że kolor miąższu bulw ziemniaka nie jest skorelowany z wartością odżywczą, wartością kulinarną i technologiczną a ma znaczenie czysto uznaniowe (osobiste preferencje, przyzwyczajenia, nawyki, tradycje kulinarne).

Również kolor miąższu nie wynika z zawartości w bulwach karotenoidów. Tak więc, choć często na targowiskach szukamy często żółtych Denarów lub przeciwnie - białych Irysów, to pomijając nasze przyzwyczajenia, wartość odżywcza tych odmian nie różni się znacznie. Średnie i starsze pokolenie wybiera odmiany ziemniaków w sposób tradycyjny, a młodzi konsumenci jedzą mniej ziemniaków niż osoby starsze i nie zwracają uwagę na to, jaką odmianę kupują.

Ziemniaczane abecadło

Obecnie nie dzielimy już ziemniaków na białe i żółte, ale na trzy główne typy kulinarne: A, B i C. Każda odmiana jadalna zakwalifikowana jest do konkretnego typu i w ten sposób konsument może się dowiedzieć, do czego można ją najlepiej wykorzystać. Jest to też informacja cenna dla rolnika, który zastanawia się nad wysadzeniem kilku rzędów ziemniaków ,,dla siebie''. O zakwalifikowaniu odmiany do typu decyduje zawartość suchej masy i skrobi w bulwach.

Typ A - sałatkowy

Odmiany o niskiej zawartości suchej masy, o zwięzłym miąższu,i nie rozgotowujące się , o wilgotnej i delikatnej strukturze ziaren skrobi zaliczane są do typu A czyli typu sałatkowego. Takie odmiany najlepiej nadają się na sałatki, ponieważ bulwy, najlepiej średniej wielkości, dają się bez trudu kroić , mogą też być po ugotowaniu dodawane w całości do sałatek. 

Ziemniaki typu A są także chętnie wybierane przy przygotowywaniu placków ziemniaczanych. Doskonale nadają się także jako ziemniaczki w mundurkach. Zawierają mało skrobi, dlatego słabo się rumienią podczas podsmażania i smażenia w głębokim tłuszczu - co oznacza, że przygotowane z nich frytki nie będą ani tak ładne, ani tak chrupiące jak z innych rodzajów ziemniaków. 

Jeśli więc najczęściej przygotowujemy sałatki lub gotujemy ziemniaki w mundurkach - wybierzmy do przydomowej uprawy lub zakupu na zimę ziemniaki typu A.

Odmiany typu A - sałatkowego najlepiej przeznaczyć na: sałatki, konserwy, mrożonki, talarki, zapiekanki, ziemniaki smażone i do bezpośredniej konsumpcji.

Typ B - użytkowy

Typ kulinarny B obejmuje ziemniaki o dość zwięzłej konsystencji, miąższu lekko mączystym i lekko wilgotnym i dość delikatnej strukturze ziaren skrobi. Powierzchnia bulw po ugotowaniu jest lekko spękana - mają one niewielką skłonność do rozgotowywania się. Najwięcej odmian ziemniaków mieści się właśnie w typie kulinarnym B - nadają się do bezpośredniego spożycia jako typowe obiadowe gotowane ziemniaki, sprawdzą się także w zupie i stosunkowo łatwo zrobimy z nich puree. Ziemniaki typu B są najbardziej uniwersalne, dlatego mają największe zastosowanie w kuchni i... jeśli nie wiemy, na co się zdecydować najbezpieczniej wybrać właśnie ten typ ziemniaka. Zawierają od 14 do 16% skrobi, dlatego przy podsmażaniu ładnie się rumienią. Sprawdzą się także na frytki, placki i babki ziemniaczane. Jeśli więc lubimy ziemniaki i jadamy je w sposób różnorodny - wybierajmy odmiany z typu B.

Ziemniaki typu B najlepiej nadają się na: kopytka, frytki, placki, pierogi, do zupy, puree, zapiekanki i susze ziemniaczane.

Typ C - mączysty

Odmiany mieszczące się w typie kulinarnym C to ziemniaki o dużej zawartości suchej masy i skrobi. Miąższ jest suchy, mączysty, a po ugotowaniu powierzchnia bulw jest spękana. Ziemniaki z typu C mają skłonność do rozgotowywania się. Najlepiej nadają się na puree, a także do pieczenia i sporządzania wyrobów garmażeryjnych. Są wyjątkowo aromatyczne. Mają także zastosowanie do zup i niektórych ciast jako... zagęstniki.

Ziemniaki typu C przeznaczone są do: klusek, pyz, puree, chipsów, i do zup typu krem.
W Polsce najpopularniejsze są odmiany typu B oraz pośrednie AB-B i B-BC.

ABC - odmian ( w kolejności alfabetycznej)

W typie kulinarnym A znjadziemy odmiany: Agata, Almera, Altesse, Annabelle, Cecile, Dali, Denar, Impala, Impresja, Krasa, Lord, Mozart, Musica, Nicola, Oberon, Orchestra, Otolia, Riviera, Vineta, Vivaldi, Viviana, Zenia.
W typie kulinarnym B są odmiany: Agria, Arielle, Aruba, Asterix, Augusta, Bellarosa, Bellini, Belmonda, Berber, Bila, Bogatka, Bohun, Bondeville, Carrera, Cyprian, Ditta, Folva, Fresco, Gala, Gwiazda, Ignacy, Ingrid, Irga, Irys, Jelly, Latona, Lavinia, Lilly, Michalina, Oman, Raja, Red Lady, Ramos, Roko, Rosalind, Roxana, Sagitta, Sante, Satina, Stasia, Syrena, Victoria, Zagłoba.
Typ kulinarny C to odmiany: Agnes, Ametyst, Amora, Bryza, Cekin, Courage, Courlan, Etiuda, Etola, Eurostar, Ewelina, Fianna, Finezja, Gawin, Gracja, Gustaw, Honorata, Innovator, Jurata, Jurek, Justa, Jutrzenka, Lady Claire, Lady Florina, Lasakra, Legenda, Magnolia, Malaga, Marlen, Mazur, Melody, Miłek, Mondial, Owacja, Tajfun, Tetyda, Veronie, VR 808.

Gdzie szukać informacji?

Gdy kupujemy ziemniaki od sąsiada zawsze można spytać co to za odmiana. W sklepach w niewielkich miejscowościach najczęściej oferowany jest jedna odmiana ziemniaka - i tu jesteśmy skazani na to, co do sklepu sprowadzi właściciel. Tam, gdzie do sprzedaży oferowane są ziemniaki w opakowaniach, na etykiecie jest określony typ kulinarny ziemniaka i odmiana.

Jeśli lubimy ziemniaki, warto wykorzystać jesień i zimę do przetestowania kilku odmian i typów, co być może zaowocuje tym, ze zdecydujemy się na uprawę ziemniaków choćby dla siebie w przyszłym sezonie. Warto, bo ziemniaki są niskokaloryczne (zwłaszcza w porównaniu z makaronem), mają niewiele białka, ale bardzo cennego i są smaczne. 

Redakcja KalendarzRolnikow.pl Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj