Rośliny pastewne na nasiona - koszty i opłacalność uprawy
Rośliny pastewne to rośliny uprawiane w gospodarstwie na gruntach ornych z przeznaczeniem na paszę. Należy do nich wiele gatunków jednorocznych i wieloletnich uprawianych na zielonkę, kiszonkę, sianokiszonkę, susz itd. Przeznacza się je do bezpośredniego skarmiania zwierzętami hodowlanymi. W gospodarstwach z produkcją przeżuwaczy stanowią podstawowe źródło pasz własnych, tzw. objętościowych. Mają też zwykle duży udział w strukturze zasiewów.
Dlaczego uprawa na nasiona?
Skąd wzięło się zainteresowanie rolników uprawą tych roślin na nasiona? Można wymienić kilka przyczyn tego zjawiska. Po pierwsze, rolnik sam dojrzewa do tej decyzji, kierując się m.in. stawkami dopłat do uprawy roślin pastewnych, kosztami uprawy, potencjalną ceną za wyprodukowane nasiona. Po drugie, z propozycją kontraktacji nasion wychodzą do rolników firmy sprzedające nasiona traw czy motylkowych drobnonasiennych, wychodząc z założenia, że mają oni niezbędny zasób wiedzy z tej dziedziny. Po trzecie, z uwagi na okresowe nadwyżki zebranych pasz już w pierwszym pokosie i pełne pokrycie bilansu pasz w gospodarstwie już po zbiorze pierwszego pokosu. W gospodarstwach bezinwentarzowych, poza aspektem finansowym, o decyzji zwykle przesądza dążenie do ekstensyfikacji produkcji i redukcji nakładów na orkę, uprawę i nawożenie, a najczęściej niedobór kapitału obrotowego i dążenie do utrzymania żyzności gleby w dłuższej perspektywie czasowej.
Niewielkie koszty
Które rośliny pastewne z przeznaczeniem na nasiona są najczęściej wybierane przez rolników?
Z moich obserwacji wynika, że są to: koniczyna czerwona, lucerna, trawy wieloletnie i jednoroczne oraz sporadycznie facelia i kukurydza.
Średnie koszty i opłacalność uprawy trzech podstawowych roślin pastewnych w tym roku kształtowały się następująco: tabela. Przedstawione wielkości kosztów odnoszą się do uprawy w tzw. siewie czystym. W praktyce najczęściej spotykanym sposobem uprawy jest siew w roślinę ochronną i w tym przypadku koszt uprawy i nawożenia należałoby zredukować o 50%. Należy również nadmienić, że w dobrze prowadzonej plantacji roślin pastewnych uprawa taka może być użytkowana przez 2 lata, co pozwala zredukować te koszty o dalsze 17%. W przeliczeniu na rok użytkowania stają się wówczas naprawdę niewielkie, w porównaniu nawet do najbardziej ekstensywnych upraw.
Błędy w uprawie a opłacalność
Jednocześnie nasuwa się pytanie: jakie błędy w uprawie roślin pastewnych bezpośrednio rzutujące na opłacalność tej uprawy popełniają rolnicy?
Należy tu wymienić:
- stosowanie obornika lub uprawa roślin silnie zachwaszczających glebę w roku poprzedzającym uprawę,
- wysiew roślin na polu (stanowisku), na którym występują chwasty wieloletnie, bądź zaniechanie zwalczania tych chwastów,
- niestosowanie zabiegów uprawowych (bronowania) na wiosnę w drugim lub trzecim roku uprawy,
- brak lub niewłaściwe zwalczanie szkodników i chorób (pędrusia koniczynowego, paciornicy lucernianki, ozdobnika lucernowca, mszyc itd.),
- nieuregulowanie pH gleby i niestosowanie nawożenia Ca, Mg i B,
- nadmiar azotu w glebie (dotyczy koniczyny i lucerny),
- niewłaściwe ustawienie kombajnu do zbioru nasion.
Średnie koszty i opłacalność uprawy trzech podstawowych roślin pastewnych w 2019 roku
Wyszczególnienie
|
Koniczyna
|
Lucerna
|
Trawa
|
Nasiona (zł/ha)
|
165
|
189
|
174
|
Nawozy (zł/ha)
|
905
|
843
|
748
|
Uprawa i pielęgnacja (zł/ha)
|
789
|
892
|
1021
|
Koszty zbioru zielonki (zł/ha)
|
317
|
385
|
453
|
Koszty zbioru nasion (zł/ha)
|
405
|
384
|
447
|
RAZEM (zł/ha)
|
2581
|
2693
|
2843
|
Średni plon nasion (dt z ha)*
|
2,86
|
4,45
|
6,61
|
Cena (zł za kg)*
|
6,15
|
4,92
|
4,49
|
Wartość dopłat (zł/ha)
|
1362,71
|
1362,71
|
924
|
Średni wskaźnik opłacalności ze sprzedaży zielonki i nasion (%)
|
121
|
132
|
137
|
* - dane własne, zebrane z terenu 3 gmin powiatów chełmskiego i krasnostawskiego
Józef Piszczek
Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj |