Ubiegasz się o dofinansowanie na wapnowanie? Musisz to wiedzieć!

Gleby wykształcone w procesie glebotwórczym na terenie Polski, charakteryzują się różnym odczynem, czyli wzajemną proporcją jonów wodorowych i wodorotlenowych. Wynika to miedzy innymi z różnych skał macierzystych, z których powstała gleba. Przewaga opadów deszczu, nieodpowiednie użytkowanie rolnicze i przekształcenia gruntów na terenach poprzemysłowych powodują, że odczyn gleby zmienia się w kierunku zakwaszenia, a w roztworze glebowym zwiększenie stężenie jonów wodoru, czego skutkiem jest zmniejszenie wartości pH gleby. Nadmierne zakwaszenie gleby jest szkodliwe dla środowiska, bowiem może prowadzić do degradacji gleby i wymusić potrzebę jej rekultywacji.

Zjawisko zakwaszenia nastąpiło szczególnie intensywnie w Polsce w okresie przemian ustrojowych i trwa nadal. Z jednej strony zmniejszyło się zjawisko występowania „kwaśnych deszczy”, a z drugiej zmniejszyła się ilość stosowanych nawozów wapniowych i środków wapnujących, zmniejszających kwasowość gleby. 

Obecnie na terenie całego kraju obowiązuje program priorytetowy „Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”, w ramach którego użytkownicy użytków rolnych mogą ubiegać się o dotację związaną z zakupem nawozów wapniowych i środków wapnujących glebę. 

Kto może ubiegać się o dofinansowanie?

O dotację mogą ubiegać się rolnicy posiadający do 75 ha użytków rolnych, których gleby na działkach ewidencyjnych wykazują odczyn mierzony mianem pH poniżej lub równe 5,5. Dofinansowanie jest uzależnione od wielkości posiadanej powierzchni użytków rolnych, stąd różne są stawki jednostkowe dofinansowania do 1 tony zakupionego czystego składnika CaO lub CaO+MgO.  Gospodarstwa o powierzchni do 25,00 ha UR, mogą otrzymać do 300 zł, gospodarstwa dysponujące areałem od 25,01 ha do 50,00 ha mogą otrzymać do 200 zł, a te o powierzchni od 50,01 ha do 75,00 ha 100 złotych dopłaty.

Dofinansowanie i wnioski

Dofinansowanie można uzyskać raz na cztery lata do danej działki rolnej. Nawóz wapniowy należy rozsiać po złożeniu wniosku, na polu w terminie do 30 listopada br. Należy pamiętać, że dotacja będzie przyznana tylko do kosztów zakupu wapna nawozowego lub środka wapnującego, a nie jego transportu i wysiania na polu. Nawóz lub środek wapnujący powinien być kupiony nie wcześniej niż 1 czerwca 2019 roku i wysiany po dacie złożenia wniosku o dofinansowanie, ale nie później niż do 30 listopada 2019 r. Wniosek powinien być wypełniony w wersji elektronicznej, wydrukowany i podpisany imieniem i nazwiskiem wraz z datą w odpowiednim miejscu. 

Wniosek wraz załącznikami - fakturą VAT, opinią o zalecanej dawce oraz wypełnionymi i podpisanymi trzema formularzami dotyczącymi pomocy de minimis w rolnictwie i rybołówstwie należy złożyć w właściwej miejscowo okręgowej stacji chemiczno-rolniczej (OSCh-R).

Wniosek oceniony pod względem formalnym i merytorycznym, zostanie przekazany do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, który podejmie decyzję o przyznaniu, bądź nie. 

We wniosku trzeba wpisać między innymi dane dotyczące:

• powierzchni posiadanych użytków rolnych którymi faktycznie się dysponuje (czyli użytki własne, dzierżawione, użytkowane),
• typ i odmianę wapna nawozowego czy środka wapnującego oraz zawartość w nim CaO lub CaO+MgO, jak również zalecaną ilość wapna nawozowego czy środka wapnującego wraz z zawartością CaO lub CaO+MgO (w przeliczeniu na czysty składnik CaO lub CaO+MgO,)
• obręby geodezyjne i numery działek na których zostanie zastosowane wapno nawozowe,
• powierzchnię użytków rolnych o pH 5,5 na której zostanie wysiane wapno nawozowe lub środek wapnujący.

Dofinansowanie do kosztów zakupu wapna nawozowego lub środka wapnującego będzie przyznane tylko do ilości wynikającej z zapotrzebowania określonego przez OSCh-R. Określenie pH i ustalenie odczynu gleby może być wykonane w OSCh-R lub w każdym laboratorium akredytowanym w zakresie analiz fizycznych, fizykochemicznych i chemicznych gleb.

Próbę do badania odczynu gleby pobiera się z powierzchni nie większej niż 4 ha (zgodnie z normą PN-R-04031:1997P - Analiza chemiczno- rolnicza gleby. Pobieranie próbek.). Do wniosku o pomoc można wykorzystać wyniki analizy chemicznej wykonanej przez OSCh-R lub akredytowane laboratorium wykonane nie później niż 1 stycznia 2017 roku.

Jeżeli ktoś posiada takie wyniki oznaczenia pH, to również musi zwrócić się do OSCh-R o wydanie opinii o zalecanej dawce czystego składnika CaO lub CaO+MgO w tonach na 1 ha użytków rolnych o pH gleby 5,5.

Na fakturze VAT muszą być informacje o typie i odmianie zakupionego wapna nawozowego lub środka wapnującego oraz informacje o zawartości CaO lub CaO+MgO. Wysiew wapna nawozowego lub środka wapnującego glebę powinien nastąpić po złożeniu wniosku o wsparcie wapnowania regenerującego.

Pobieranie gleby do analizy

Pobranie gleby do analizy chemicznej może być wykonane przez pracownika OSCh-R lub przez samego rolnika. Przy pobieraniu próby należy pamiętać o kilku zasadach.

Próba oddawana do analizy powinna reprezentować powierzchnię do 4 ha jednakowo użytkowanej (np. uprawa rzepaku ozimego). Jeżeli powierzchnia działki jest większa niż 4 ha, lub na działce była uprawa kilku roślin, to powinno się pobrać więcej prób reprezentatywnych. Nie powinno pobierać się prób bezpośrednio po zastosowaniu nawozów mineralnych lub naturalnych.

Dla wyeliminowania zmienności glebowej wynikającej między innymi z różnego składu mechanicznego gleby, różnej zawartości próchnicy i wilgotności, próba ogólna powinna powstać z ok. 20 próbek pierwotnych. Pobranie próbek pierwotnych powinno być usystematyzowane tzn. wg zaplanowanego wcześniej schematu (np. po przekątnych działki - literę X, w literę W, w literę S, w tzw. węzłach siatki o równej wielkości oczek).

Z miejsc poboru próbek pierwotnych należy wyeliminować obrzeża pola (do 5 m do granicy), bruzdy, dziury i kretowiska, miejsca składowania słomy i po kopcach.

Próbki pierwotne najlepiej pobierać laską glebową, z warstwy ornej (najczęściej warstwa 0-20 cm). Jeżeli nie ma laski glebowej, to można wykorzystać szpadel, z którego po wciśnięciu i wyciągnięciu z gleby, ze środkowej części sztychu pobiera się ok 100 g gleby.

W próbkach pierwotnych nie może być łodyg, słomy części zielonych roślin, większych kamieni, dżdżownic i innych rzeczy zmieniających skład chemiczny próbki.

Próbki pierwotne pobierane np. do czystego wiadra powinny być wymieszane ze sobą i z nich należy pobrać ok 0,5 kg gleby na tzw. próbę ogólną. Próbę tą umieszcza się w tekturowym pudełku lub w woreczku foliowym, opisuje np. numerem ewidencyjnym działki i przekazuje wraz ze szkicem działek i opisem kodów próbek do OSCh-R.

Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze mogą wyrywkowo sprawdzać rzetelność pobrania próbki zbiorczej i wykonać sprawdzające oznaczenie pH w próbie glebowej pobranej w celach kontrolnych. W racjonalnej gospodarce rolnej wapnowanie gleby powinno być na użytkach rolnych stałym elementem wpisanym w agrotechnikę roślin uprawianych w zmianowaniu. Gleba o uregulowanym odczynie, właściwym dla danego typu gleby, umożliwi wykorzystanie jej rolniczego potencjału produkcyjnego, bez skutków ubocznych dla środowiska i konsumentów wyprodukowanej żywności.

Stanisław Pużyński Artykuł opracowany we współpracy ze specjalistami ze Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj