Wyjazd rolników ekologicznych do Francji

W dniach 16–24 września br. rolnicy oraz pracownicy ośrodków doradztwa rolniczego z województwa warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego, dzięki realizacji operacji pn. „Innowacje w prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego” w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, mieli możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem instytucji działających na rzecz rolnictwa ekologicznego oraz gospodarstwami ekologicznymi we Francji. Celem podróży były gospodarstwa o różnym profilu produkcji w północno- -zachodniej części Francji, w Bretanii.

Wymiana doświadczeń oraz wiedzy w rolnictwie jest bardzo ważna, ze względu na możliwość szybszego postępu w produkcji zwierzęcej, jak i roślinnej. Niezwykle istotna jest współpraca w rolnictwie ekologicznym, gdyż jest to bardzo trudny system produkcji, gdzie wiedza oraz doświadczenie są kluczowym elementem osiągnięcia plonów najwyższej jakości.

Rynek rolnictwa ekologicznego jest rynkiem rozwijającym się ze względu na wzrastającą świadomość konsumentów. Rozwój rolnictwa ekologicznego jest ogromną szansą dla polskich rolników, często gospodarujących na niewielkich powierzchniach oraz dla konsumentów na dostęp do żywności najwyższej jakości.

Ekologiczna wołowina

Pierwszym odwiedzonym gospodarstwem było gospodarstwo pana Pascala Bizeul, prezesa związku rolników w regionie. Związek rolników jest inicjatywą prywatną, zrzeszającą ponad 40 hodowców w stowarzyszeniu pod nazwą UNEBIO, którzy zajmują się hodowlą bydła mięsnego. Ze względu na dynamiczny rozwój rynku wołowiny ekologicznej we Francji w planach jest powiększenie stowarzyszenia do 100 hodowców bydła.

Ideą stowarzyszenia UNEBIO jest rozwój rynku mięsa ekologicznego, uzyskanie stabilnej ceny, ułatwienie kwestii związanej z przetwórstwem oraz marketingiem produktów. Każdy członek stowarzyszenia wnosi opłatę, która jest uzależniona od liczby sprzedanych tuszy (4 centy z kg).

Część pieniędzy pozostaje w stowarzyszeniu i jest przeznaczana m.in. na inwestycje w przetwórnie, promocję produktów, edukację społeczeństwa, ta część zainwestowanych pieniędzy wraca do rolnika po dwóch latach. Natomiast druga część składki jest bezzwrotna, gdyż pozostaje na obsługę administracyjną stowarzyszenia. Ważną kwestią jest to, że zrzeszeni rolnicy mogą część mięsa sprzedawać samodzielnie na rynkach, targach lub bezpośrednio klientom, a tylko część przez stowarzyszenie. Dzięki funkcjonowaniu stowarzyszenia rolnicy mogą dyktować ceny swoich produktów, dlatego rynek mięsny jest rynkiem stabilnym i rozwijającym się w szybkim tempie.

Pan Pascal pokazał również swoje gospodarstwo o powierzchni 56 ha, w który hoduje bydło oraz drób w systemie rolnictwa ekologicznego oraz trzodę chlewną w systemie rolnictwa konwencjonalnego ze względu na niedostosowanie budynków do wymogów rolnictwa ekologicznego. Produkcja polowa jest w całości przeznaczona na paszę dla zwierząt (siano, sianokiszonki, zboża, bobik).

Spółdzielnia sprzętu rolniczego

Drugie gospodarstwo o powierzchni 36 ha należało do pani Mathilde Simonneaux.

Rolniczka na 12 ha uprawia zboża oraz grykę, które są w gospodarstwie przetwarzane na mąkę. Zajmuje się również hodowlą owiec oraz bydła. Ponadto w gospodarstwie jest 3-hektarowy sad ze starymi odmianami jabłoni, z których tłoczy około 3 tys. litrów soku rocznie.

Zarówno sok, jak i mąka są sprzedawane bezpośrednio z gospodarstwa oraz na różnego rodzaju targach, rynkach. Ponadto raz w tygodniu rolniczka piecze chleb, który również jest sprzedawany w gospodarstwie. Właścicielka gospodarstwa jest również prezesem spółdzielni sprzętu rolniczego do produkcji ekologicznej CUMA BIO. Rolnicy zrzeszeni w spółdzielni wnoszą coroczną opłatę potrzebną na konserwację i naprawy sprzętu. Taka organizacja chroni rolników przez wielkimi inwestycjami w sprzęt do uprawy roli i zbioru plonów.

Miniaturowe odmiany warzyw

Kolejne odwiedzone gospodarstwo zajmowało się produkcją roślinną, głównie uprawą zbóż oraz warzyw. Właścicielka gospodarstwa, pani Annie Bertin, wprowadziła do swojego gospodarstwa miniaturowe odmiany warzyw oraz bogactwo odmian uprawianych gatunków.

W ten sposób zapewnia odbiorcom bogaty asortyment oraz wydłużenie okresu dostaw produktów. Swoje produkty dostarcza m.in. do paryskich restauracji oraz sprzedaje na targu w Rennes, który jest jednym z najważniejszych targów owocowo-warzywnych we Francji.

Rolniczka od wielu lat zajmuje się uprawą ekologiczną, więc ma ogromną wiedzę i chętnie się nią dzieli pisząc artykuły do branżowej prasy. Jej produkty są znane i cenione, pomimo braku strony internetowej nie ma żadnego problemu ze sprzedażą swoich plonów. Wyzwaniem dla francuskich rolników, podobnie jak dla polskich, szczególnie w przypadku upraw warzywniczych jest brak siły roboczej. Ponadto coraz częściej zdarzają się lata z deficytem wody, szczególnie trudny dla rolników był również ten rok.

Stowarzyszenie Inicjatyw Ekologicznych BIO Bretania

Polscy rolnicy mieli również okazję wysłuchać ciekawego wykładu przeprowadzonego przez pracownika Stowarzyszenia Inicjatyw Ekologicznych BIO Bretania. Stowarzyszenie funkcjonuje od 1995 roku, w 2016 roku stało się organizacją pożytku publicznego. Członkami stowarzyszenia są reprezentanci różnych grup związanych z rolnictwem ekologicznym i ochroną środowiska, w tym producenci ekologiczni, konsumenci, organy doradcze. Wysokość składki członkowskiej jest uzależniona od reprezentowanej grupy.

Stowarzyszenie wydaje biuletyn o aktualnościach w rolnictwie ekologicznym, zajmuje się m.in. edukacją społeczeństwa na temat zdrowego odżywiana, wpływem rolnictwa na środowisko, marketingiem oraz dystrybucją produktów ekologicznych. Ponadto prowadzi badania produktów ekologicznych pochodzących od rolników zrzeszonych w stowarzyszeniu. Badane są m.in lokalne odmiany warzyw pod kątem odporności na choroby, testowany jest popyt na wprowadzane nowości odmianowe na rynek.

Wykładowczyni opowiedziała o ciekawych rozwiązaniach prawnych dotyczących żywności ekologicznej we Francji. Mianowicie w szkolnych stołówkach 20% produktów musi pochodzić z upraw ekologicznych, w ciągu 2 lat rząd planuje znacząco zwiększyć procentowy udział produktów bio. Ponadto 1 dzień w ciągu tygodnia obowiązuje menu bezmięsne. Obecnie funkcjonują 2 szkoły, które serwują posiłki w 100% z produktów ekologicznych. Celem rządu jest również to, aby w 2022 roku 15% powierzchni w dużych marketach spożywczych było przeznaczonych na produkty rolnictwa ekologicznego.

Hodowla drobiu

Ciekawym gospodarstwem była farma państwa Communier et Hingouet zajmująca się hodowlą drobiu (kurczaki, perliczki) oraz produkcją jaj. Powierzchnia gospodarstwa wynosi 20 ha, 14 ha przeznaczonych jest na uprawy polowe (rzepak, kukurydza, pszenżyto, pszenica, bobik), 6 ha na wybiegi. Drób jest utrzymywany na pastwisku w mobilnych kurnikach o powierzchni 60 m2, w każdym kurniku jest 600 kur, na każdą nioskę przypada 4 m2 wybiegu. Jaja są zbierane automatycznie za pomocą specjalnych taśm, co bardzo usprawnia pracę. Drób, który jest hodowany na mięso trafia do uboju między 13. a 14. tygodniem życia, rocznie ubijanych jest 18 tys. sztuk drobiu. Przy gospodarstwie funkcjonuje również sklepik z produktami ekologicznymi zarówno z własnego gospodarstwa, jak i z innych gospodarstw.

Ziemniaki, warzywa, sad i ... kozy

Kolejnym odwiedzonym gospodarstwem była farma państwa Hignet. Rolnicy od 1997 roku powiększyli areał swojego gospodarstwa z 11 ha do 50 ha, uprawiają różne odmiany ziemniaków, wiele gatunków warzyw oraz prowadzą produkcję sadowniczą. Rolnicy z jabłek produkują w gospodarstwie cydr pod własną marką „Saveurs et Couleurs” oraz tłoczą sok z jabłek i gruszek. Swoje produkty sprzedają w ramach sprzedaży bezpośredniej. Świadczą także usługi tłoczenia soków okolicznym rolnikom. Ciekawostką była prezentacja pracującego sprzętu do zbierania owoców w sadzie. Rolnicy mogli również odwiedzić gospodarstwo zajmujące się hodowlą kóz mlecznych. Pan Pierre Estrade zanim zakupił gospodarstwo swoje doświadczenie zdobywał przez kilka lat pracując na farmie hodującej kozy i wytwarzającej sery. Na farmie o powierzchni 45 ha utrzymuje kozy, świnie, krowy, konie. Od 45 kóz pozyskuje około 20 tys. litrów mleka rocznie.

Tak się zafascynował rolnictwem ekologicznym oraz produkcją serów, że sam podjął ten ogromny trud. Jego pasja i zaangażowanie zapewniają, że powstające produkty są najwyższej jakości oraz w przystępnej cenie. Ideą rolnika jest, żeby wyprodukowane przez niego sery trafiały do klienta o przeciętnych dochodach. Pomimo że popyt na ekologiczne sery jest duży rolnik nie chce, żeby jego produkty były dostępne tylko dla najbogatszej grupy społecznej.

Ostatnie gospodarstwo należało do trzech właścicieli, łączna powierzchnia to 140 ha, gdzie ok. 10 ha przeznaczane jest pod uprawę zbóż, 8 ha pod kukurydzę, reszta to trwałe użytki zielone. Z kukurydzy rolnicy robią granulat do skarmiania zwierząt (ma formę 1,5–2 cm suchych bryłek), nie stosują natomiast sianokiszonek. W gospodarstwie utrzymywanych ekstensywnie jest 100 krów mlecznych, które rocznie dają około 600 tys. litrów mleka. Krowy są użytkowane przeciętnie przez 5–6 laktacji, stado jest uzupełniane własnym materiałem hodowlanym. Z wyposażenia gospodarstwa rolników zaciekawiła wiata z dmuchawą dosuszającą siano.

Federacja Regionalna Agrobiologistow 35. 

Oprócz wizyt u francuskich rolników odbyło się również spotkanie z przedstawicielami Federacji Regionalnej Agrobiologistow 35. Federacja jest strukturą, która działa na rzecz rolnictwa ekologicznego w czterech departamentach Bretanii. W zarządzie federacji zasiadają rolnicy ekologiczni.

Celem struktury Agrobio 35 jest rozwój i promocja rolnictwa ekologicznego. Federacja współpracuje z władzami lokalnymi, prowadzi szkolenia na temat wpływu systemu rolnictwa na zmiany klimatyczne, działa w zakresie organizacji sprzedaży, krótkich łańcuchów dostaw, organizuje spotkania rolników z konsumentami. Poza tym świadczy usługi doradcze dla rolników, którzy chcą przestawić swoje gospodarstwo na ekologiczny system produkcji.

Federacja wydaje również miesięcznik Symbiose poświęcony kwestiom dotyczącym rolnictwa ekologicznego, publikowane są w nim m.in. wyniki różnych badań polowych w uprawach ekologicznych.

Zapoznanie się z gospodarstwami francuskich rolników, stowarzyszeniami działającymi na rzecz rolnictwa ekologicznego oraz rozwiązaniami prawnymi sprzyjającymi rozwojowi ekorolnictwa było bardzo ciekawym doświadczeniem dla uczestników wyjazdu. Szczególnie rozwiązania prawne funkcjonujące we Francji pokazują rolnikom jak ważne jest wsparcie rządu w rozwoju rolnictwa ekologicznego. Ponadto wyjazd studyjny zorganizowany dla rolników z czterech województw dał możliwość poznania się, nawiązania współpracy oraz wymiany doświadczeń. Zdobyta wiedza oraz nawiązana współpraca z pewnością przełoży się na rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce.

Ilona Oleś Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj