Uprawa kapusty brukselskiej

Brukselka jest rośliną klimatu chłodnego i wilgotnego, dlatego źle znosi wysokie temperatury i suche powietrze. Podczas wiązania główek najbardziej odpowiada jej temperatura ok. 12oC. Powyżej 25oC wiąże luźne główki, a poniżej 6oC często jest porażana przez choroby. Dorosła roślina bez problemu znosi spadki temperatur do -10, a nawet do -15oC. Po przemrożeniu główki stają się smaczniejsze i delikatniejsze, dlatego ich zbiór odbywa się zwykle zimą. 

Przygotowanie stanowiska, nawożenie

Ze względu na długi okres wegetacji brukselka uprawiana jest w plonie głównym. Pod jej uprawę należy przeznaczyć stanowisko w pierwszym lub drugim roku po oborniku. Doskonałym przedplonem są strączkowe lub okopowe. Oprócz nawożenia organicznego niezbędne jest uzupełniające nawożenie mineralne. Optymalną jego wielkość można ustalić w oparciu o analizę gleby. Zalecane dawki nawożenia mineralnego zależą w dużej mierze od wczesności odmiany oraz od zasobności gleby w składniki pokarmowe. 
Optymalna dla brukselki ilość składników mineralnych na 1 ha wynosi: 150-200 kg N, ok. 100-150 kg P2O5 oraz 200-250 kg K2O. Przed sadzeniem należy wnieść cały fosfor i potas oraz 40% azotu. Drugą dawkę N (30%) wnosi się pogłównie w fazie 5-6 liści, a trzecią (30%) wysiewa w międzyrzędzia w początkowym okresie wiązania główek. 
Należy dobrze zbilansować azot z resztek pożniwnych rośliny przedplonowej, gdyż zbyt wysokie jego dawki powodują wyleganie roślin, wzrost udziału główek dużych oraz występowanie wewnętrznego brunatnienia główek.

Odmiany

Odmiany brukselki różnią się długością okresu wegetacji, wysokością, liczbą, kształtem i wielkością główek oraz kształtem i zabarwieniem liści. Dzielą się na: wczesne, których produkcja zamyka się w 100-150 dniach (np. Abacus F1, Brilliant F1, Cyrus F1, Helemus F1, Speedia), średnio wczesne, wymagające okresu wegetacji ok. 150-180 dni (np. Diablo F1, Octia, Prezes F1, Sofia, Steadia, Valencja F1, Brest), średnio późne, dojrzewające po ok. 180-200 dniach wegetacji (np. Apetita F1, Neptuno) oraz późne, nadające się do zbioru po ponad 200 dniach uprawy (np. Ajax F1).

Sposoby uprawy

Kapustę brukselską można uprawiać na dwa sposoby: z rozsady (wyłącznie multiplaty, ponieważ nie lubi przesadzania) i z siewu wprost do gruntu. Popularniejsza jest uprawa z rozsady, gdyż zapewnia lepszy rozwój roślin i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób. Rozsadę można kupić lub przygotować we własnym zakresie. Na miejsce stałe i sadzi się ją w rozstawie ok. 50x60 lub 60x70 cm, zależnie od wysokości odmiany i sposobu uprawy. W okresie wzrostu oraz na etapie wiązania główek przy niedostatecznej ilości opadów ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest nawadnianie roślin. 
Siew brukselki wprost do gruntu stosowany jest rzadziej, gdyż wymaga bardzo dobrego przygotowania podłoża, a jeśli nasiona nie mają dostatecznie wysokiej zdolności kiełkowania, nie zawsze daje zadowalające efekty. Termin siewu uzależniony jest od typu odmiany: wczesne należy wysiewać od początku do końca kwietnia, późne od połowy kwietnia do połowy maja.

Zabiegi pielęgnacyjne

W uprawie brukselki jednym z ważnych zabiegów pielęgnacyjnych poprawiających wysokość plonu jest ogławianie roślin. Zabieg ten musi być przeprowadzony we właściwy sposób i w odpowiednim terminie. Pędy obcina się na szczycie, usuwając tylko wierzchołek wzrostu, gdyż wycięcie całej rozety liściowej źle wpłynie na rozwój i odżywianie główek. Zabieg wykonuje się zwykle w połowie września lub na początku października. U odmian przewidzianych do zbioru na przełomie września i października ogławianie powinno wykonać się ok. 4-5 tygodni przed zbiorami, natomiast w przypadku odmian, u których zbiór planowany jest na przełom października i listopada - ok. 6-7 tygodni przed terminem zbioru. 
Ogławiane rośliny powinny mieć wykształcone wszystkie główki, a główki znajdujące się najniżej powinny posiadać ok. 2 cm średnicy. Plon roślin nieogławianych może być niższy nawet o 20%. Zbyt wczesne ogławianie może spowodować rozluźnienie się główek (zbyt późne jest niecelowe). 
Inne ważne zabiegi pielęgnacyjne w uprawie brukselki to: odchwaszczanie, spulchnianie gleby, podlewanie, usuwanie dolnych liści (o ile rośliny tego wymagają) i ochrona przed chorobami oraz szkodnikami.

Ochrona przed szkodnikami i chorobami

Kapusta brukselska jest atakowana przez te same choroby i szkodniki, co inne warzywa kapustne. W jej uprawie najczęściej pojawiają się takie choroby, jak: zgorzel siewek, mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy, czerń krzyżowych, kiła kapusty, szara pleśń, bakteriozy - czarna zgnilizna i mokra zgnilizna oraz szkodniki: bielinki (kapustnik, rzepnik), chowacze, śmietki, mączliki, mszyce i wciornastki. 
Zabiegiem profilaktycznym pomagającym ograniczyć występowanie wymienionych patogenów jest przestrzeganie zmianowania (nie należy uprawiać brukselki na stanowiskach po innych warzywach kapustnych przez ok. 4-5 lat). W okresie wegetacyjnym trzeba prowadzić systematyczną lustrację na obecność chorób i szkodników, a do ochrony dobierać preparaty z aktualnego programu ochrony roślin.

Zbiór

Zbiór główek kapusty brukselskiej rozpoczyna się najwcześniej w połowie września i prowadzi do czasu zebrania wszystkich główek (czasem nawet do grudnia). Główki gotowe do zbioru powinny mieć średnicę ok. 2-3 cm oraz być zwarte i jędrne. Na mniejszych plantacjach zbiera się je sukcesywnie, w miarę ich dojrzewania, na większych obszarach - jednorazowo, mechanicznie z jednoczesnym sortowaniem. 

Brukselka należy do warzyw, które nie nadają się do długiego przechowywania. W odpowiednich warunkach kontrolowanej atmosfery może być przechowywana jedynie przez 6-12 tygodni. Okres przechowywania w temperaturze 0oC wynosi 3-4 tygodnie, a w temperaturze 2-5oC zaledwie 8-10 dni. Podczas przechowywania w temperaturze 10oC już po tygodniu widoczne jest żółknięcie liści i przebarwienie głąbików. Kapusta brukselska jest bardzo wrażliwa na działanie etylenu, który powoduje żółknięcie główek, odpadanie liści, starzenie się i wzrost gnicia. Należy unikać jej składowania razem z warzywami lub owocami wydzielającymi etylen.

Standardowe zawartości makroskładników oraz optymalny zakres odczynu dla kapusty brukselskiej w uprawie polowej

Kapusta brukselska odznacza się bardzo dużą wartością odżywczą i smakową. Zawiera dużo wysokowartościowego białka, witaminy C, B1, karotenu a także soli wapnia, żelaza i fosforu oraz wiele innych cennych związków organicznych. Ta szczególna botaniczna odmiana kapusty powstała prawdopodobnie ze skrzyżowania kapusty głowiastej oraz jarmużu i tym dwóm gatunkom zawdzięcza swój wartościowy skład. 

Karol Kłopot Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj