Wiosenne oczyszczanie organizmu z czosnkiem niedźwiedzim

Roślina ta była ceniona już w średniowieczu. Wierzono, że czosnek był pierwszym posiłkiem niedźwiedzi budzących się ze snu zimowego, stąd nazwa rośliny. Uznano, że skoro czosnek wzmacnia niedźwiedzie, które po wielotygodniowym śnie są osłabione, to musi mieć niesamowitą moc.

Właściwości czosnku niedźwiedziego

Okazało się, że rzeczywiście czosnek niedźwiedzi ma niesamowite działanie oczyszczające i wzmacniające organizm. Zawdzięcza to m.in. zawartości związków siarki (aż 8%), żelaza, jodu, magnezu, selenu, flawonoidów, saponin i aminokwasów. Sławę naturalnego antybiotyku zyskał dzięki jednemu z aminokwasów, o nazwie alliina, który pod wpływem enzymu allinazy, (aktywuje się podczas krojenia czosnku) przekształca się w allicynę, wykazującą silne działanie antybiotyczne. Allicyna niszczy bakterie chorobotwórcze, nie zakłócając równowagi fizjologicznie występującej flory bakteryjnej. Dzięki dużej zawartości związków siarki ma szerokie spektrum działania, można się nim wspomagać w walce z wieloma schorzeniami układu odpornościowego, pokarmowego, sercowo-naczyniowego. Czosnek niedźwiedzi skutecznie aktywuje enzymy odpowiedzialne za wydalanie metali ciężkich i toksyn z organizmu. Wiąże także nikotynę, tym samym skracając okres wychodzenia z nałogu. Wspomaga trawienie i wydzielanie żółci, jest przydatny w ostrych i chronicznych biegunkach, przy kolkach i wzdęciach. Zjadany na czczo wykazuje także działanie przeciwpasożytnicze. Dzięki właściwościom oczyszczającym krew oraz dużej zawartości cysteiny, która jest podstawowym budulcem keratyny jest skuteczny w przypadku przewlekłych stanów zapalnych skóry (wypryski, krosty, trudno gojące się rany). Znacząco wzmacnia skórę, włosy i paznokcie.
W przypadku układu sercowo-naczyniowego, to czosnek niedźwiedzi reguluje ciśnienie krwi, zmniejsza jej lepkość i zapobiega powstawaniu zakrzepów. Wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe i korzystnie wpływa na zachowanie prawidłowej gospodarki lipidowej, gdyż obniża poziom cholesterolu LDL, zwanego złym cholesterolem oraz trójglicerydów, których nadmiar prowadzi do chorób układu krążenia zwiększając ryzyko zawałów serca i udarów mózgu.
W układzie oddechowym upłynnia zalegający śluz i flegmę, dzięki czemu znika kaszel i ustępują duszności. Czosnek niedźwiedzi ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze jest pomocny w leczeniu gruźlicy i obrzęków płuc.

Ważnym akcentem uprawy czosnku niedźwiedziego oprócz oczywiście zdrowotnego jest również zwiększanie bioróżnorodności w naszym ogrodzie. Uprawiając zioła dbamy o siebie w sposób podwójny. Pierwszy raz bezpośrednio spożywając zioła, które wspierają nasze zdrowie, natomiast drugi raz dbając o środowisko, w którym żyjemy. Im więcej gatunków będziemy uprawiać w naszych ogrodach, tym więcej będziemy czerpać korzyści i satysfakcji wynikającej ze wspierania różnorodności biologicznej.

Pozyskiwanie, a raczej… uprawa

Jak już tyle wiemy o wspaniałym działaniu czosnku niedźwiedziego, to czas żeby się dowiedzieć czegoś więcej na temat pozyskiwania, a właściwie uprawy. Czosnek niedźwiedzi należy do rodziny amarylkowatych. Pomimo że ma wszystkie właściwości czosnku pospolitego oraz dodatkowo przewyższa go zawartością niektórych związków korzystnych dla zdrowia to wygląda zupełnie inaczej. Jest rośliną cebulową, cebula podziemna jest wąska i pokryta białymi łuskami. Bylina ta dorasta do wysokości około 40 cm. Liście ma zielone, szeroko lancetowate na długich ogonkach, kwiaty białe, zebrane w baldach na szczycie łodygi. Owocem jest torebka, która gdy tylko dojrzeje powoduje zamieranie części nadziemnej rośliny. Liście zbiera się wczesną wiosną, zaczynając w zależności od pogody już w marcu. Roślina ma silny czosnkowy zapach, dzięki czemu unikniemy pomyłki z konwalią majową lub zimowitem jesiennym, które są roślinami bardzo trującymi.

Czosnek niedźwiedzi naturalnie występuje w cienistych lasach liściastych i mieszanych, często w pobliżu rzek, głównie w Sudetach, Karpatach, na Pogórzu i na przyległych wyżynach. W Polsce objęty jest częściową ochroną gatunkową, co oznacza, że pozyskiwanie surowca jest możliwe po uzyskaniu zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub generalnego dyrektora ochrony środowiska.

Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, żeby posadzić czosnek niedźwiedzi w ogrodzie lub nawet w większej doniczce na balkonie. Czosnek niedźwiedzi można rozmnażać za pomocą zakupionych w sklepie ogrodniczym cebulek podczas całego sezonu wegetacyjnego, chociaż najlepiej późnym latem (przełom sierpnia i września), ale można również z nasion. Jeśli nasiona są odpowiednio przygotowane należy je wysiać późną jesienią, w październiku lub nawet listopadzie. Rozmnażanie z nasion samodzielnie zebranych jest oczywiście bardziej pracochłonne, gdyż nasiona należy najpierw wymieszać z wilgotnym piaskiem i trzymać w ciemnym miejscu w temperaturze około 20–25°C. Po upływie miesiąca trzeba przełożyć je na kolejny miesiąc w zimne miejsce (od -4 do 4 stopni). Tak przygotowane nasiona można wysiać do dobrze odchwaszczonego żyznego gruntu. Zaleca się przykrycie zasiewu wilgotnymi liśćmi i utrzymywanie ziemiw stanie wilgotnym.

Czosnek niedźwiedzi w kuchni

Jako przyprawa – świeże liście drobno pokroić i stosować podobnie jak szczypiorek, czyli dodawać do twarogów, kanapek, sałatek, past warzywnych, wędlin, mięs, zup. Można również przyrządzać go jak szpinak. Aby przedłużyć okres korzystania z dobrodziejstw czosnku niedźwiedziego można go zakiszać, konserwować w oleju lub suszyć. Kiszenie czosnku niedźwiedziego przebiega podobnie jak ogórków, czyli każdy ma na to swój sposób. Wybór dodatków zależy od preferencji smakowych, może to być ostra papryka, chrzan, a może być tylko woda i sól. Kiszony czosnek może posłużyć jako zielony dodatek do obiadu, ale także do przygotowywania mięs, sosów, marynat. Marynowanie czosnku w oleju też jest bardzo proste. Wystarczy liście po umyciu i osuszeniu włożyć do słoika, można lekko osolić i zalać ulubionym olejem lub oliwą. Najlepiej będzie jeśli użyjemy oleju ekologicznego. Możemy też najpierw utrzeć liście z odrobiną soli, a potem zalać olejem, w ten sposób uzyskamy pesto, które możemy przechowywać do kilku miesięcy w chłodnym i ciemnym miejscu. Czosnek niedźwiedzi świetnie sprawdzi się także przy robieniu masła ziołowego, szczególnie wiosną, gdy czosnek obrodzi możemy przygotować większą ilość masła, poporcjować i zamrozić. Czosnek suszyć oczywiście należy w ciemnym, przewiewnym miejscu lub w suszarkach do warzyw, owoców, grzybów. Po wysuszeniu przechowywać w szczelnym pojemniku.

Nalewka z czosnku niedźwiedziego

Drobno pokrojone liście umieścić w butelce lub słoiku, zalać 40% wódką, pozostawić na słońcu lub w ciepłym miejscu na 14 dni. Potem odlać i stosować 4 x dziennie po 10–15 kropli w niewielkiej ilości wody.

Wino z czosnku niedźwiedziego

Garść drobno pokrojonych liści gotować krótko w 1 szklance białego wina, posłodzić miodem do smaku, pić powoli w ciągu dnia.

Zapiekanka makaronową z czosnkiem niedźwiedzim 

Składniki: makaron ugotowany al dente, grillowana lub smażona pierś kurczaka, szynka lub tuńczyk, ser żółty w kawałkach, bardzo krótko gotowany brokuł.

Sos śmietanowo-serowy: śmietana 30%, starty ser, drobno pokrojony podsmażony czosnek lub cebula, sól, pieprz, ostra papryka do smaku – wszystko wymieszać i podgrzać aż ser się rozpuści.

Wykonanie: składniki układać warstwowo, zalać sosem, na górę posypać startym serem bądź ułożyć plastry sera. Piec w piekarniku przez około 35 minut w temperaturze 200°C, po wyciągnięciu z piekarnika posypać suszonym lub świeżym drobno pokrojonym czosnkiem niedźwiedzim.

Sałatka z tuńczykiem i czosnkiem niedźwiedzim

Składniki: ryż, cebula, tuńczyk w oliwie lub tuńczyk w sosie własnym plus olej np. rydzowy, z wiesiołka, z ostropestu lub inny ulubiony, kukurydza konserwowa, majonez, suszony lub świeży czosnek niedźwiedzi.

Wykonanie: wszystkie składniki wymieszać w proporcjach według uznania.

Ilona Oleś Artykuł powstał we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj