KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Jak wyjść z VAT i powrócić do ryczałtu?

Opublikowano 05.06.2020 r.
Inwestycje, jakie realizują rolnicy, często są przyczyną tego, że rezygnują oni ze statusu rolnika ryczałtowego i stają się podatnikami czynnymi VAT. Jak prawidłowo powrócić do rozliczania ryczałtowego? 

Inwestycje, jakie realizują rolnicy, często są przyczyną tego, że rezygnują oni ze statusu rolnika ryczałtowego i stają się podatnikami czynnymi VAT. Tym samym mogą prowadzić sprzedaż opodatkowaną VAT, ponieważ jest to dla nich opłacalne.

Po zakończeniu okresu inwestycyjnego w gospodarstwie rolnym rolnicy, jak wszyscy czynni podatnicy VAT, mają prawo do rezygnacji z opodatkowania i skorzystania ze zwolnienia z VAT. Może to się odbyć w terminie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach ustawy o VAT.

Rolnik jako czynny podatnik VAT

Rolnicy ryczałtowi dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od VAT przedmiotowo, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, mogą zrezygnować z tego zwolnienia i zarejestrować się jako podatnicy VAT czynni. Rejestracja rolnika jako czynnego podatnika VAT oznacza, że dotyczą go prawa i obowiązki odnoszące się do podatników VAT czynnych, wynikające z ustawy o VAT. Zgodnie z przepisami, mają więc przede wszystkim prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług do prowadzonej działalności rolniczej, lecz ciążą na nich również obowiązki dokonywania sprzedaży towarów i usług z VAT zgodnie z obowiązującymi stawkami VAT i odprowadzania podatku należnego, co uwidocznione jest w prowadzonych ewidencjach sprzedaży i zakupów i składanych deklaracjach VAT.

Można zrezygnować i zmienić status po 3 latach

Rolnicy którzy zdecydowali się być czynnymi podatnikami VAT, mogą zmienić swój status podatkowy i ponownie skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego z VAT. Jednakże, zgodnie z przepisami, nie mogą jednak tego uczynić od razu, lecz dopiero po upływie 3 lat od daty rezygnacji ze zwolnienia. Aby rolnik mógł ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku, oprócz upływu 3 lat od daty rezygnacji ze zwolnienia, musi pisemnie zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, w którym rozliczał VAT przed początkiem miesiąca lub kwartału, od którego chce ponownie korzystać ze zwolnienia z VAT. Zawiadomienie musi być złożone przed początkiem miesiąca czy kwartału, zależnie od tego, czy rolnik jako podatnik VAT czynny składał deklaracje VAT za rozliczenia miesięczne czy kwartalne.

Przykład: W dniu 1 maja 2017 r. rolnik zrezygnował ze statusu rolnika ryczałtowego i zarejestrował się w VAT. Rozliczał VAT miesięcznie i złożył pierwszą deklarację VAT za maj 2017 roku. Po przejściu okresu inwestycyjnego w gospodarstwie stwierdził, że status podatnika VAT przestał być dla niego korzystny i zdecydował o rezygnacji z bycia czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z decyzją o rezygnacji z VAT, rolnik najwcześniej będzie mógł powrócić do zwolnienia z VAT 1 maja 2020 r. W myśl obowiązujących przepisów musi jednak przed początkiem miesiąca, od którego chce ponownie korzystać ze zwolnienia z VAT (maj 2020 r.), zawiadomić o tym fakcie naczelnika właściwego US (do 30 kwietnia 2020 r.)

Rezygnacja na formularzu VAT-R

Rolnik, który rezygnuje ze statusu czynnego podatnika VAT, musi zgłosić zmianę danych wynikających ze zgłoszenia rejestracyjnego do naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana. Rezygnacja przez rolnika ze statusu czynnego podatnika VAT odbywa się poprzez aktualizację na formularzu VAT-R „Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług” (od 1.04.2020 r. obowiązuje nowy formularz). Rolnik zakreśla w nim kwadrat 31 (dotyczy podatnika, który będzie korzystał ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 3) oraz wypełnia poz. 38, w której podaj datę, od której będzie korzystał ze zwolnienia przedmiotowego. Warto zaznaczyć, że rolnik rezygnując z bycia podatni‑ kiem VAT nie likwiduje działalności w rozumieniu art. 14 ustawy o VAT, w związku z czym nie ma obowiązku sporządzania i opodatkowania remanentu likwidacyjnego.

 

Rolnik a jego prawo do odliczenia VAT

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rolnik jako czynny podatnik VAT ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych związanych z prowadzeniem działalności rolniczej. Powyższe prawo wynika z tego, że rolnik jako czynny podatnik VAT, zakupując towary lub usługi w celach prowadzonej działalności opodatkowanej, odlicza VAT (przeważnie 8%, 23%, rzadko 5%) z faktur dokumentujących poniesienie wydatku. Natomiast, co do zasady, rolnicy dokonują sprzedaży produktów rolnych z niższymi stawkami VAT (5%, 8% sporadycznie 23%), co warunkuje, że bycie czynnym podatnikiem VAT może być opłacalne dla rolnika.

Wyjście z VAT a korekta podatku

Powrót do zwolnienia z VAT rolnika jest możliwy, lecz wymaga uwagi w przypadku, gdy nabywał on np. sprzęt rolniczy o wartości jednostkowej powyżej 15 tys. zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, może on powrócić do zwolnienia przedmiotowego po upływie 3 lat od daty rezygnacji z tego zwolnienia, ale w przypadku zakupu maszyny rolniczej o wartości przekraczającej 15 tys. zł netto będzie musiał w części zwrócić do urzędu skarbowego odliczony podatek od dokonanego zakupu. Wynika to z tego, że w przypadku powrotu do zwolnienia zmieni się jego przeznaczenie (z wykorzystywania do czynności opodatkowanych na wykorzystywanie do czynności zwolnionych z podatku).

Przykład: Rolnik kupił w maju 2017 roku rozsiewacz za 11 tys. zł netto, opryskiwacz polowy za 10 tys. zł netto. Mimo że zakupy zrobił za 23 tys. zł netto, może powrócić do ryczałtu po 3 latach (tj. w maju 2020 roku) bez żadnych konsekwencji, gdyż ma tu zastosowanie zasada, że żadne z zakupionych urządzeń nie przekroczyło 15 tys. zł netto. Gdyby w maju 2017 r. kupił ciągnik rolniczy za 150 tys. zł netto, to bez konsekwencji może powrócić do ryczałtu dopiero po 5 latach od jego zakupu, tj. w maju 2022 roku. 

Korekta podatku odliczonego - w deklaracji podatkowej VAT-7

Powrót rolnika do zwolnienia przedmiotowego powoduje zmianę przeznaczenia środków trwałych o wartości powyżej 15 tys. zł z wykorzystywanych do czynności opodatkowanych na przeznaczone do czynności zwolnionych i generuje konieczność korekty VAT odliczonego przy ich zakupie. Odliczony podatek koryguje się, dokonując korekty deklaracji VAT w czasie rozłożonym na 5 kolejno następujących po sobie lat podatkowych, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Inaczej sprawa się ma w przypadku nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów, gdzie korekty podatku odliczonego dokonuje się w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Zgodnie z powyższymi zasadami, korekta w danym roku wyniesie więc odpowiednio dla sprzętu rolniczego 1/5, a w przypadku nieruchomości 1/10 podatku odli‑ czonego przy nabyciu lub wytworzeniu środka trwałego. Korekty podatku odliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej VAT-7 składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

Przykład. Rolnik zamierza od 1 maja 2020 r. wrócić do zwolnienia z VAT. W trakcie bycia czynnym podatnikiem VAT w czerwcu 2017 r. nabył ciągnik rolniczy o wartości 140 tys. zł netto (podatek VAT 32,2 tys. zł). W takiej sytuacji będzie musiał dokonywać korekty rocznej w zakresie odliczonego wcześniej podatku dotyczącego ciągnika rolniczego. Dokona tego w następujący sposób: Podatek odliczony VAT z ciągnika rolniczego wynosi 32,2 tys. zł (VAT), z czego 1/5 to 6440 zł. Pierwszej korekty rolnik dokona w deklaracji za styczeń 2021 roku. Okres korekty zakończy się w 2021 roku (ostatnia korekta zostanie wykazana w deklaracji za styczeń 2022 roku).

Warto także pamiętać, iż w sytuacji, gdy wartość początkowa rozliczanego środka trwałego nie przekracza 15 tys. zł, a także w przypadku towarów innych niż środki trwałe, istotne jest z kolei 12 miesięcy. Liczy się je od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano takie środki i towary do użytkowania. Jeśli w momencie powrotu do zwolnienia taki okres w stosunku do rozliczonych zakupów o mniejszej wartości nie minął, konieczne będzie również dokonanie stosownych korekt. 

Korekta VAT a towary handlowe

Jak wynika z zasad dotyczących korygowania odliczonego podatku od zakupionych towarów handlowych bądź materiałów, jeżeli zmienia się przeznaczenie tych towarów do działalności zwolnionej, tj. nie zostaną wykorzystane do dnia powrotu do zwolnienia, wtedy te towary handlowe i materiały podlegają korekcie VAT naliczonego w deklaracji rozliczeniowej składanej za okres, w którym rolnik powrócił do zwolnienia z VAT.

Przykład. Rolnik zamierza powrócić do zwolnienia w maju 2019 roku. W momencie powrotu posiada materiał siewny o wartości 1000 zł netto (w tym VAT 80 zł) oraz nawozy mineralne o wartości 5000 zł netto (w tym VAT 400 zł). W tej sytuacji musi on dokonać korekty podatku naliczonego, która łącznie wyniesie: 80 zł + 400 zł = 480 zł, co wykaże w deklaracji VAT-7 za maj 2019 roku, czyli za okres, w którym wystąpiła zmiana przeznaczenia tych materiałów.
 

 

 
Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Paweł Kopiński 

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO