KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu KRAJOWY OŚRODEK WSPARCIA ROLNICTWA
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Województwo Podlaskie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Końskie zaloty

Opublikowano 29.11.2017 r.
Najważniejszym ogniwem pracy hodowlanej jest wybór osobników żeńskich i męskich do rozrodu. Są one dobierane na podstawie oceny pokroju, zdrowia, temperamentu, charakteru oraz na podstawie potomstwa, rodowodu i krewnych bocznych. Obserwacje prowadzone przez rolników wskazują, że konie w naturalnych warunkach mają lepsze parametry rozrodu niż w warunkach hodowlanych.   

Konie osiągają dojrzałość płciową wcześniej niż hodowlaną. Dojrzałość płciowa zależy od tego, czy konie są zimnokrwiste czy gorącokrwiste. W polskich warunkach klimatycznych, konie zimnokrwiste osiągają dojrzałość płciową w wieku 
12-15 miesięcy, a konie gorącokrwiste w wieku 15-18 miesięcy. Aktywność rozrodcza u tych zwierząt ma charakter sezonowy. 

Od wczesnej wiosny do późnego lata

Na naszej półkuli aktywność rozrodcza klaczy przebiega od wczesnej wiosny (kwiecień) do późnego lata (wrzesień). Natomiast wigor rozrodczy ogierów można zaobserwować już od marca do końca października. Konie należą do grupy zwierząt, które mogą mieć kilka cykli rujowych w roku. Okres od pierwszej owulacji do następnej trwa około 19-22 dni i jest określany właśnie jako cykl rujowy. Ruja, inaczej nazywana „grzaniem się”, trwa zwykle od 4 do 8 dni. Natomiast owulacja występuje zazwyczaj w ostatnim lub przedostatnim dniu rui (wieczorem lub w nocy). 

Pierwsza ruja po porodzie występuje między 5 a 12 dniem. Jednak nie zaleca się wtedy krycia, ponieważ macica nie zregenerowała się jeszcze po wyźrebieniu. Jeśli klacz miała problem z porodem albo przewlekłe zapalenie macicy, nie dopuszczamy do kolejnego krycia w danym roku.

Światło i hormony

Klacze do krycia muszą przebywać dużo czasu na zewnątrz. Hormony odpowiadające za aktywność płciową działają intensywniej pod wpływem światła słonecznego. W czasie rui można zaobserwować, że klacze są niespokojne, zaczepiają ogiery, częściej oddają mocz (zawiera substancje atrakcyjne dla ogiera) i uwidaczniają srom, tzw. błyskanie sromem. 

W obecności ogiera, klacz prezentuje szereg typowych zachowań, jak przysiadanie czy unoszenie ogona. Również ważnym elementem jest powiększenie szpary sromowej oraz czysty i ciągliwy śluz. Zdarzają się niestety wyjątki, czyli klacze, które przechodzą ruję bezobjawowo.

Napięte mięśnie, rozdęte chrapy

Zaloty w wykonaniu ogiera polegają na nabieraniu typowego samczego wyglądu. Widać napięte mięśnie, rozdęte chrapy, podniesiony ogon i wygiętą w łuk szyję. W celu rozgrzania klaczy, samiec podchodzi do niej głośno rżąc i podskubuje w okolicach szyi oraz wącha. Gdy partnerka jest gotowa, mruga sromem i rozkłada nogi. Akt kopulacyjny trwa do 60 sekund. 

Ciekawostką jest, że zdarzają się ogiery preferujące klacze tylko o takiej maści, jakiej była ich matka.

Ciąża 

Ciąża klaczy trwa około 11 miesięcy (310-360 dni). Ciąża może się wydłużyć, gdy klacz jest niedożywiona, młoda i kiedy źrebię jest ogierem. Ciąża może być krótsza, jeśli klacz jest starsza, intensywnie karmiona, a źrebię jest klaczą. Długość ciąży jest dziedziczna. W rozrodzie zwierząt bardzo ważną rolę odgrywa ultrasonograf. Dzięki temu urządzeniu można zbadać obecność i przebieg ciąży oraz zdiagnozować choroby układu rozrodczego. Aby uniknąć ciąży mnogiej u koni, ciąża musi zostać ona potwierdzona. Łożysko klaczy nie jest przystosowane do noszenia dwóch źrebiąt i może być to niebezpieczne dla matki. Jeśli już  dochodzi do ciąży mnogiej, zazwyczaj w 7 lub 8 miesiącu ciąży występuje poronienie. Jeśli nawet dojdzie do porodu, źrebięta rodzą się słabe i nie w pełni wykształcone, często wkrótce umierają. 

Nie dla bliźniąt

Ciążę można wykryć już w 10 dniu po zapłodnieniu. Dlatego stosujemy badanie USG, które wykonujemy w 14-15 dniu. Sprawdzamy, czy ciąża nie jest bliźniacza. Później wykonujemy kolejne dwa badania kontrolne. Drugie badanie również za pomocą USG, jeszcze raz potwierdzamy brak ciąży bliźniaczej. Podczas tego badania można zauważyć bijące serce płodu. Do trzeciego badania dochodzi w 33-35 dniu ciąży za pomocą USG i palpacyjnie (badanie dotykiem). W dalszych stadiach ciąży wykonuje się analizy krwi.

Łatwe porody

Klacz w czasie porodu powinna być sama w boksie ze świeżą słomą i z dostępem do wody. Czas wyźrebienia zwiastuje charakterystyczne zachowanie. Klacze kilkakrotnie kładą się, występuje obniżenie nasady ogona i obrzmienie warg sromowych, pocenie się w okolicach sromu, nabrzmiewanie wymion, pojawienie się woskowatej wydzieliny na wymieniu i siary na końcach sutków, rozluźnienie więzadeł miednicy. 

Porody są zazwyczaj łatwe i trwają około 10-30 minut. Pomoc jest potrzebna tylko w szczególnych przypadkach. Jedną z takich sytuacji jest przedłużenie się porodu do godziny. Później powinno nastąpić wydalenie błon płodowych i łożyska. Jeśli trwa to dłużej niż 2 godziny, należy wezwać weterynarza.

Zdążyć na siarę

Nowonarodzone źrebię jest pokryte śluzem. Trzeba go natychmiast usunąć, szczególnie z okolic nozdrzy i pyska. Jeśli tego nie zrobimy, może to wywołać schorzenia dróg oddechowych, a nawet doprowadzić do uduszenia. Pępowiny nie należy od razu przecinać, ponieważ przez jakiś czas jest jeszcze pompowana do niej krew. Zbyt wczesne przecięcie spowoduje pozbawienie źrebaka znacznej ilości krwi. W ciągu 15-45 minut maluch powinien wstać i poszukiwać wymienia klaczy. Musi szybko zacząć ssać, gdyż skład mleka i siary ulega zmianie po porodzie.

 

kontakt1.jpg
Weronika Radojewska
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu realizuje na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO